Abstract:
تمثیل ابزاری سودمند برای تبیین اندیشههاست. این ابزار شاعرانه و هنری اگر در معنای خاص واژه به کار رود، برای بازگویی آموزههای تعلیمی است و اگر در معنای عام استفاده شود، صرفاً صنعت ادبی محسوب میشود. یکی از انواع پرکاربرد تمثیل در ادب فارسی فابل است که در آن، شخصیتهای اصلی قصه حیوانات هستند. در میان شاعران فارسیزبان که رویکردی تعلیمی به تمثیل (فابل) دارند، مولانا جایگاه ویژهای دارد. هنر او در استفادۀ حکیمانه از تمثیلات برای شرح و تبیین تعالیم اخلاقی در مثنوی معنوی باعث شده است که سرایندگان بسیاری همچون وقار شیرازی در منظومۀ بهرام و بهروز از او تتبع و پیروی نمایند. بررسی تمثیلات مشابه در دو اثر مذکور با روش توصیفی و تحلیل محتوا نشان میدهد، دو شاعر برای تشریح و تبیین موضوعات تعلیمی همچون «دوری از همنشین بد»، «پرهیز از غرور و خودخواهی» و «زبونی انسان در برابر تقدیر و سرنوشت» از تمثیل (فابل) بهره بردهاند. همچنین، استفاده از فابل، در فرآیند درک مخاطبان بسیار اثربخش بوده است.
Machine summary:
تأثيرپذيري تمثيلي وقار شيرازي در منظومۀ بهرام و بهروز از مثنوي مولانا * 2 رضا جليلي ١، مهدي نوروز ١- دانشجوي دورة دکتري زبان و ادبيات فارسي ، واحد نيشابور، دانشگاه آزاد اسلامي ، نيشابور، ايران .
به اين اعتبار، در جستار حاضر، با روشي توصيفي - تحليلي ، تمثيل هاي مشابه در «مثنوي معنوي » مولانا و «بهرام و بهروز» وقار شيرازي و کارکردهاي تعليمي آن بررسي شده است .
سروش (١٣٦٧)، در کتاب خود با عنوان «تمثيل در شعر مولانا و گفت وگويي پيرامون هنر»، به اين نتيجه رسيده است که تمثيل هاي «دريا و بحر و آب » و «آفتاب و شمس و خورشيد و نور» در مثنوي نمود ويژه اي دارند و چند هزار بار تکرار شده اند.
زرين کوب (١٣٨٩)، در کتاب خود با عنوان «بحر در کوزه »، نشان داده است که علي رغم هنرمندي مولانا در غالب حکايت هاي تمثيلي ، شماري از اين قصه ها به لحاظ ساختاري درخور اعتراض هستند.
قائمي (١٣٨٩)، در مقالۀ خود با عنوان «تمثيل گرايي فلسفي و پيوند آن با ادبيات تمثيلي مولانا در مثنوي » نشان داده است که در نگاه پير بلخ ، اعتقاد به وجود جهاني مثالي پيش از جهان مادي و محسوس با شکل خاصي از بيان ادبي که گرايش به تمثيل و نماد را در پي دارد، همراه شده است .
the influence of Veghar-e- Shirazi in Bahram and Behooz from Molana's Masnavi in the field of Allegory Reza Jalili, Mahdi Nourooz Department of Persian language and literature, Neyshabor Branch, Islamic Azad Uneversity, Neyshabor, Iran.