Abstract:
گردشگری، یکی از صنایع با قویترین شتاب توسعه در اقتصاد جهانی است و با خود آثار مثبت و منفی بسیاری به همراه دارد. یکی از عوامل کلیدی در توسعة گردشگری، رضایت ساکنان محلی است. درک رابطة بین آثار گردشگری و رضایت ساکنان از زندگی، نقشی حیاتی در موفقیت مقاصد گردشگری در آینده ایفا میکند. نظریة سرریز پایین، نظریهای است که این رابطه را بررسی میکند. براساس این نظریه تصور میشود رضایت از زندگی بر بالای سلسلهمراتب نگرش (یا رضایتمندی) قرار گرفته و متأثر از رضایت از حوزههای زندگی (جامعه، خانواده، کار، زندگی اجتماعی، سلامتی و ...) است. هدف پژوهش، بررسی رابطة بین ادراک ساکنان از تأثیرات گردشگری (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی) با رضایت ساکنان از حوزههای خاص زندگی (رفاه مادی، رفاه اجتماعی، رفاه عاطفی و رفاه سلامتی) و درنهایت رضایت کلی از زندگی است. روش انجام پژوهش کمّی- تحلیلی، ابزار سنجش پژوهش پرسشنامه و جامعة آماری آن شامل تمام ساکنان منطقة کمردوغ است. تعداد نمونهها با جدول کرجسی و مورگان تعیین (220 n=) و نمونهها با روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شد. اعتبار صوری پرسشنامه را کارشناسان تأیید کردند. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (73/0 تا 91/0(α= تأیید شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد تأثیر متغیرهای حس رفاه مادی، حس رفاه سلامت، حس رفاه اجتماعی و حس رفاه احساسی بر رضایت ساکنان از منطقه معنادار بوده است. این متغیرها درمجموع توانستند 4/34درصد از تغییرات متغیر رضایت ساکنان را تبیین کنند. همچنین متغیر رفاه احساسی و رفاه مادی نسبت به دو متغیر دیگر قدرت بیشتری در پیشبینی متغیر رضایتمندی شخصی داشتند. نوآوری پژوهش حاضر استفاده از نظریة سرریز پایین به بالاست.
Machine summary:
درک ساکنان ، سیاست به حداقل رساندن آثار منفی بالقوه توسعه گردشگری و بـه حـداکثر رسـاندن منـافع آن را آسان میکند که منجر به توسعه جامعه و حمایت بیشتر از گردشـگری مـیشـود ( ,Lee ;٢٦٣ :٢٠١٤ ,Stylidis et al ٣٨ :٢٠١٣)؛ بنابراین به طور خلاصه از یک سو در صورت درک آثار مثبت گردشگری، این صنعت بـه ابـزاری بـرای توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با استفاده از بهبود استاندارد زندگی مردم تبدیل مـیشـود ( Simao and ٣٧٤ :٢٠١٢ ,Partidario)؛ از سوی دیگر آثار گردشگری ممکن است باعث ناراحتی و نارضایتی جامعه میزبان شـود که آن نیز به نوبه خود مشکلاتی را درزمینه پایداری درازمدت صنعت گردشـگری و منـافع اقتصـادی حاصـل از آن ایجاد میکند (٢٤٧ :١٩٩٨ ,Lawson et al)؛ به بیان روشن تر رضایت ساکنان از گردشـگری باعـث حمایـت آنـان از گردشگری میشود و درنتیجه یکی از الزامات موفقیت در گردشگری است .
براساس مطالعه توکرچوک و همکاران ٤ (٢٠١٦) رضایت کلی از زندگی متأثر از رضایت افراد در ٨ حوزه زندگی شامل سلامتی، رفاه مادی، زنـدگی اجتمـاعی، امنیـت شخصـی، کیفیـت محـیط زیسـت ، رفـاه احساسـی و زنـدگی 1 bottom-up spillover theory 2 Sirgy et all 3 Grzeskowiak 4 Tokarchuk et all خانوادگی است که براساس آن توسعه گردشگری به مثابه یکی از مؤلفه های زندگی اجتماعی است که بر رضـایت از زندگی ساکنان تأثیر میگذارد.