Abstract:
تقسیمات توحید، از جمله مباحثی که در موضوع توحید و شر ، مورد بحث قرار
می گیرد. تقسیم سلفیان از توحید، عمدتا به صورت سه گانه و به سه قسم توحید در
ربوبیت، الوهیت، اسما و صفات مطرح می شود. ای تقسیم، ملا قااوت در
توحید یا شر افراد معرفی می شود؛ در حالیکه ای تقسیم دچار اشکالات متعددی
است که در ای مقاله، به شش اشکال اشاره خواهد شد.
اول: تقسیم مذکور خلاف مبانی سلف گرایانه است؛
دوم: اقسام ارائه شده با یک دیگر تداخل دارند؛
سوم: تقسیم ارائه شده، مانع اغیار نیست؛
چهارم: تقسیم جامع افراد نیست؛
پنجم: اطلاق رب و ارادهی خلق صحیح نیست؛
ششم: اطلاق اله و اراده معبود قابل مناقشه است؛
Machine summary:
هرچند عنوانی که در توحید اسما و صفات بیان شده، چنین شمولی را دارد و دو عنوان بعدی را نیز شامل میشود؛ اما در اکثر عبارات شیوخ سلفی، این شمول مورد توجه قرار نگرفته و تنها نگاه به کیفیت حمل اسما و صفات شده که بدون تحریف و تعطیل و یا تکییف و یا تمثیل باشد؛ البته آن هم اشکال دیگری در این قسم از توحید دارد که در ادامه بیان خواهد شد؛ اما در هر صورت، عنوان ارائه شده از توحید اسما و صفات، مبتلا به تداخل اقسام است.
منشأ اشکال این است که مباحثی که در ذیل بحث اسما و صفات از منظر سلفیان مطرح میشود، اساسا بحث توحیدی نیست؛ البته هرچند اصل عنوان (چنانکه در بیان قبل اشاره شد)، اعم است؛ اما در واقع موضوع ناظر به کیفیت حمل صفات الهی بر خداوند است که آیا بر ظاهر حمل شود یا تاویل برود؟ و مسائلی از این دست که اساسا ارتباطی با توحید ندارد؛ لذا با توجه به این اشکال و اشکال سابق، با قرائت سلفیه، این قسم از توحید، نباید از اقسام توحید شمرده شود.
، بنابراین ظهور ماده خلق در ایجاد و ابداع، بسیار روشنتر از این است که محتاج به شاهد و دلیل باشد؛ اما در تقسیم وهابیت، معنای خالقیت در ضمن معنای ربوبیت بیان شده است؛ در واقع باید گفت، همین اشتباه، منشأ تحلیل نادرست از وضعیت مشرکان در عصر انبیا بوده و اعتراف آنان بر خالقیت الله به توحید در ربوبیت تفسیر شده؛ در حالیکه این اعتراف تنها اقرار به خالقیت الله است؛ نه توحید در ربوبیت؛ اما متأسفانه خلط بین این دو مفهوم، منجر به این اشتباه گردیده و ثمرات فجیعی را نیز بهدنبال داشته است.