Abstract:
مقایسه میان اندیشههایی که باعث ایجاد تحولات اجتماعی- سیاسی در یک جامعه میشوند، دارای اهمیت بسیاری است. در دو برهه از تاریخ معاصر ایران، دو اندیشه مهم وجود دارد که بر تحولات پس از خود تاثیر بهسزایی بر جای گذاشتهاند. این دو اندیشه عبارتند از مشروطه مشروعه و ولایت فقیه که اولی را در دوره شکلگیری مشروطه و دومی در دوره حاکمیت جمهوری اسلامی ایران پایهگذاری شده است. بر این اساس، این مقاله در پی مقایسه میان بخشهایی از دو اندیشه سیاسی نامبرده است. بنابراین، روش پژوهش آن، تحلیل مقایسهای است و با توجه به این پرسش اصلی که در مقایسه میان اندیشه سیاسی آیت الله لاری و آیت الله خامنه ای چه شباهتها و تفاوتهایی را میتوان یافت، به بررسی آرای آنها درباره حکومت در زمینههای مبانی فقهی، حدود اختیارات، نقش روحانیت، مشروعیت و مصلحت و قانون و قانونگذاری پرداخته است. مقاله در نتیجه کلی در مقایسه میان اندیشه سیاسی دو فقیه در عصر انقلاب مشروطه و عصر انقلاب اسلامی، به شباهت، بهرهگیری از اسلام در چگونگی شکل حکومت اما با برداشتهای متفاوت یعنی بقای سلطنت و اجرای احکام اسلام برای شیخ آیت الله لاری و تاسیس حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام، توجه به مشروعیت مردمی و مصلحت برای آیت الله خامنه ای رسیده است.
The comparison between ideas that create socio-political changes in a society is very important. In two periods of contemporary Iranian history, there are two important thoughts that have had a significant effect on the subsequent developments. These two ideas include the legitimate Constitutionalism and the supreme leader (Velayat-e Faqih), which established the first in the period of the constitutional establishment and the latter during the rule of the Islamic Republic of Iran. Accordingly, this article seeks to compare between the two sections of the two political ideas. Therefore, its research method is a comparative analysis. According to this question, what are the similarities and differences between the political thought of Ayatollah Lari and Ayatollah Khamenei? Examined their views on the government on the basis of jurisprudential basis, the scope of authority, the role of the clergy, legitimacy and expediency, and law and legislation. The overall result of the comparison between the political thought of the dualistic jurisprudents during the era of the Constitutional Revolution and the era of the Islamic Revolution was similar, the use of Islam in the form of government, but with different perceptions such as the survival of the monarchy and the implementation of the verdicts of Islam for Ayatollah Lari, and the establishment of the government Islam and the implementation of the verdicts of Islam, attention to the legitimacy of the people and expediency for Ayatollah Khamenei has come.
Machine summary:
مقاله در نتيجه کلي در مقايسـه ميان انديشه سياسي دو فقيه در عصر انقلاب مشروطه و عصر انقلاب اسلامي ، به شباهت ، بهره گيري از اسلام در چگونگي شکل حکومت اما با برداشت هاي متفاوت يعني بقاي سـلطنت و اجـراي احکـام اسلام براي شيخ آيت الله لاري و تاسيس حکومت اسلامي و اجراي احکام اسلام ، توجه به مشروعيت مردمي و مصلحت براي آيت الله خامنه اي رسيده است .
(زيباکلام ، ١٣٧٩ :٣٥١) به اعتقاد بسياري بخش هايي از نظريه ولايت فقيه ، به ويژه در دوره ابتدايي آن در قبل از انقـلاب اسلامي نه در دوران تکامل اين انديشه سياسي ، در نظريه مشـروطه مشـروعه ريشـه دارد و بـر ايـن اساس اين مقاله تلاش مي نمايد تا به بررسي مقايسه اي اين دو انديشه بپـردازد و سـئوال اصـلي آن اين است که در مقايسه ميان انديشه سياسي آيت الله سيد عبد الحسين لاري و آيت الله خامنه اي چه شباهتها و تفاوت هايي را مي توان يافت ؟ در پاسخ به اين پرسش ، فرضيه اي که بـه آزمـون گـذارده خواهد شد نيز چنين است : «با توجه به شکل گيري دو انديشه ولايت فقيه آيت الله خامنه اي و مشروطه مشروعه آيت الله لاري بر پايه مباني اسلام شيعي ، شباهت هاي دو انديشه در توجـه بـه حاکميـت و مشروعيت الهي ، اجراي احکام اسلام و قانون گذاري بر اساس آن و تقويت علما بوده و مهمترين تفاوت آنها در انديشه آيت الله لاري ، بقاي سلطنت و نظارت علما بر قوانين و در انديشه آيت الله خامنـه اي ، حکومت مستقيم فقيه ، دايره وسيع اختيارات فقيه ، مشروعيت مردمي و توجه به مصلحت است ».