Abstract:
هندسه فرکتال کاربردهای بسیاری در قلمرو علوم در دهههای اخیر پیدا کرده است. استفاده از مدلهای فرکتالی در بررسی پدیدههای ژئومورفولوژیکی طی سالهای اخیر گسترش یافته است. یکی از پرکاربردترین روشها در مطالعه این پدیدهها، بعد فرکتالی است. در این مطالعه، تجزیه و تحلیل فرکتال برای حوضه رودخانه زرینهرود واقع در شمالغرب ایران با استفاده از روش شمارش جعبهای انجام گرفت. برای دستیابی به این هدف، مطابق روش رودریگز و رینالدو، با استفاده از تصاویر ماهوارهای و نقشههای توپوگرافی، تعداد سلولهای پوششدهنده تمامی طول رودخانه زرینهرود به همراه انشعابات فرعی آن در هفت مقیاس مختلف(25، 50، 100، 200، 400، 800 و 1600 متر) محاسبه و شبکههای رودخانهای به کمک نرم افزار Arc GIS استخراج گردید. بعد فرکتالی محاسبه شده (04/ 1) به مقدار اقلیدسی نزدیک است. این بدان معنی است که بعد فرکتالی مشخصه الگوی پیچوخم این رودخانه را نشان میدهد. در نتیجه، بعد فرکتالی پایین رودخانه زرینهرود میتواند وجود فرآیندهای کنترلی تکتونیک روی تکامل الگوی زهکشی مورد مطالعه را نشان دهد. بنابراین دلایل میتوان نتیجه گرفت رودخانه مذکور از نوع خود الحاقی هست و شکل رودخانه بهطور یکسان در تمام جهات منتشر نشده است و در سیمای کنونی شبکه زهکشی، شاخههای جانبی مراتب کمتر، مستقیما به شاخه اصلی با بالاترین مرتبه ریخته میشوند.
Fractal geometry has found many applications within the realm of sciences in recent decades. The use of fractal models in the study of geomorphologic phenomena expanded in recent years. The most important feature of the research on this phenomenon is the fractal dimension. In this study, fractal analysis was conducted for Zarineroud Basin located in northwest of Iran, using the box-counting method. to achieve this aim, according to Rodriguez-Iturbe and Rinaldo's method by using Satellite imagery and topographic maps in seven various scales (25, 50, 100, 200, 400, 800 and 1600 meters), we count the covering cells by river, then river systems are extracted by using Arc GIS software and acquire the box-counting dimension. The fractal dimension obtained for the river (1.04) is close to the Euclidean value. That means that these fractal dimensions do indicate the meandering pattern complexity characteristic of this river. whereas a low fractal dimensions could indicate the existence of controlling processes on the evolution of the element studied.That means the network river is self-affine and its shape changes for difference's scale. Then the river geometry has not been published equally in all directions. In present landscape river network, branches with a low order, join the main branch directly.
Machine summary:
آن ها همچنین به بررسی دقیق کاربردهای 13- Xu 14- Klinkenberg 15- Andrle 16- Rinaldo 17- Claps 18- Horton 19- Hack 20- Rodriguez and Rinaldo فرکتال در حوضه رودخانه ها پرداختند ولی بیش تر از کاربرد این روش ها در مورد کانال های رودخانه ای، به پیشبرد طرح هورتون در مورد الگوهای زهکشی توجه نشان دادند.
در این میان رامشت (١٣٨٢) در مطالعه ای که نتیجه ی بررسیهای نظری طرح پژوهشی آثار یخچالی در دامنه های غربی زفره و مقایسه آن با دامنه های نسار شرقی این منطقه است ، به تبیین مبانی نظریه آشوب و تطبیق آن در ژئومورفولوژی میپردازد و حوضه ی کاربردی آن ، را در این بخش از علوم جغرافیایی دنبال کرده است و ازاین رو برای دستیابی به 21- Peckham 22- Kentucky 23- Powder 24- Angeles 25- Gupta and Mesa 26- Kusak 27- Self-affine 28- Donadio 29- Fernández and Sánchez چنین منظوری ضمن تشریح پاره ای از مفاهیم ، با ارائه مدل ساده ای از عملکرد سیستم های آبی منطقه در پاراگلیشیال نمونه های ژئومورفیک موجود در منطقه ی هنجن و نطنز را که شواهد بارز آشوب در چشم انداز عمومی منطقه به شمار میآیند، معرفی و با مواردی که این پدیده در آن ها قابل مشاهده نیست مقایسه نموده است .
محققان نامبرده نشان دادند که مقادیر زیاد D برای سیستم های زهکشی واقع در نواحی کوهستانی به دست میآید و فرآیند فرسایشی قویتر در آن چشم انداز را نشان میدهد، درحالیکه شبکه های زهکش که در مناطق پست جریان دارند، ابعاد فرکتالی کم دارند و این درجه فرکتالی پایین ، تکتونیک های غالب ؛ 32- Montgomery 33- Veltri 34- Phillips 35- Tanzhou 36- Turcotte خواه فعال یا غیرفعال را نشان میدهد.