Abstract:
چکیده
ارزشهای جغرافیایی فرصتهایی هستند که مطلوب بازیگران سیاسی اعم از فردی یا گروهی واقع میشوند. این ارزشها و عوامل جغرافیایی در مجموعههای کلی: شامل مکان و فضای جغرافیایی، الگوهای فضایی و انسانها قرار دارند که مطلوبیت سیاسی پیدا میکنند و توجه بازیگران را به خود جلب مینمایند. به عبارتی آنها بار سیاسی به خود میگیرند و بدین ترتیب ماهیت ژئوپلیتیکی مییابند. ایران و عراق در منطقه ژئواستراتژیک خاورمیانه قرار گرفته و از موقعیت و شرایط خاصی برخوردارند بطوریکه مورد توجه قدرتهای جهانی قرار گرفتهاند. اما عوامل و ارزشهای جغرافیایی دو کشور یکسان نیست. و ایران در این زمینه برتری زیادی نسبت به عراق دارد. هدف از این تحقیق بررسی شرایط، موقعیت و عوامل و ارزشهای ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و عراق و شناخت جایگاه دو کشور در این زمینه است. که با بررسی صورت گرفته با روش تحقیقی توصیفی و تحلیلی به این نتیجه میرسد که این شرایط و ویژگیها در ایران نسبت به عراق بسیار مطلوبتر و برتری قرار دارد.
Machine summary:
(به تصویر صفحه رجوع شود) (به تصویر صفحه رجوع شود) نقشه شماره (١)ايران در بين حوزه هاي ژئوپليتيکي همجوار سرزمين ايران در طول دوران تاريخي خود همواره عامل ارتباط دهنده و بستر ساز تعامل ميان کانون هاي تمدن ، گروه هاي انساني و قومي مجاور فلات ايران بوده و پيش بيني مي شود اين کارکرد تاريخي در آينده نيز پايدار بماند(حافظ نيا، ١٣٨١ :٤٢).
(به تصویر صفحه رجوع شود) نقشه شماره (٦)مقايسه شکل دو کشور ايران و عراق ١-٦- وضعيت توپوگرافيکي ايران و عراق : کشور ايران قسمت عمده اي از فلات ايران را شامل مي شود، اين فلات توسط حصارهاي کوهستاني محصور شده است ، رشته ارتفاعات آذربايجان ، البرز و خراسان اين پهنه طبيعي را از چاله ها، جلگه ها و دشت هاي حاشيه شمالي ، سلسله جبال مرتفع زاگرس و کوه هاي مکران از جانب غرب ، جنوب غربي و جنوب ، اين منطقه طبيعي را از جلگه بين النهرين ، خليج فارس و درياي عمان جدا مي سازد.
(به تصویر صفحه رجوع شود) نقشه شماره (٧)وضعيت توپوگرافي ايران و عراق ٢- عوامل انساني مهمترين عامل در ژئوپليتيک انسان است زيرا تمام پديده هاي محيط طبيعي چه ثابت و چه متغير دريک قطب و انسان در قطب ديگر قرار دارد(عزتي ، ١٣٧٧: ٩٢).
جدول شماره ٧: وضعيت شاخص هاي اجتماعي و فرهنگي در عراق (به تصویر صفحه رجوع شود) Source: UNDP; Human Development Report; 1994 & World Health organization; CIA-World Factbook.
جدول شماره ١٠: وضعيت شاخص هاي ارتباطي در کشور عراق (به تصویر صفحه رجوع شود) Source: UNDP; 1994 - CIA-World Factbook,2006.