Abstract:
بررسی و هدف از مطالعه این پژوهش سیر تحول و ویژگیهای اعم از فرهنگی–اجتماعی، اقتصادی–گردشگری، ادیان دینی–مذهبی، هنری–معماری، زیباییشناسی–زیباییشناختی و اقلیمی میتوان بهرهمند گردید. ساختار معماری خانههای تاریخی در دورۀ قاجار یک عملکرد باارزش با الگوی معماری ژرفمندانه ایرانی بهره میجوید، دورۀ قاجار را میتوان با خانههای تاریخی در بازۀ زمانی دودمان قاجاریه توصیف کرد از آن جایی که خانه برای آرامش روح انسان در فضا میباشد باید روح مکان در اولویت و اختیار انسان قرار گیرد. خانههای تاریخی قاجار این آرامش را با راهکارهای گوناگون در گسترۀ وسیع در معماری ایرانی تحت تاثیر چشمگیری قرار دادهاند و تاثیر زیادی در تاریخ خانهسازی ایران تا زمان امروزی با کیفیت فیزیکی عالی و بدون هیچ واسطه صورت انجامیدهاند. خانه مکانی، فضایی و زمانی برای تشکیل اعضای خانواده (انسان)، که همه و همه بدون هیچ نگرشی برای رسیدن به هویت بوده تا ارزشهای انسانی شکوفا گردد. خانه یک علت طبقهبندی شده برای نیازهای انسانی در راستای حفظ ذاتی محقق میشود. اهمیت این پژوهش توجه به الگوها و فضاها در معماری خانههای تاریخی ایران در ساختار پیوند کالبدی و شیوۀ زندگی و تاثیرپذیری آن در جامعه در نمونههای بررسی شده همسو با اندیشهها در سیمای جامعه با تکنیکهای استفاده شده یک منطق و استدلال محتوایی در سهولت دسترسی به این ابنیههای ارزشمند و قابل ستایش در نوع معماری و احیای دوبارۀ آنها در جهت غنی ساختن فرهنگ از گذشته نهچندان دور و رعایت اصول اخلاق حرفهای در انطباق کاربری تا رسیدن به یک ایدئولوژی در سرزمین مادری که مختص سبک زمان قاجار و حفظ خانهها در خودنمایی منظر طراحی با ارزشهای خارقالعاده در خاطرهها پدید آید. همچنین در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، واکاوی کالبد فضایی خانههای قاجار و تاثیرگذاری آن در معماری ایران در جامعه مورد بحث و با مطالعۀ کتابخانهای و اسنادی استخراج شده است. بنابراین علاوه بر نقش خانههای قاجاریه در زندگی انسان در معماری ابنیههای ایران در جایگاه ممتاز و به ویژه مولفههای متاثر در مقایسه سایر دورهها از چشمنوازی بالاتر از تصورات انسان در تاریخ بشیرت سیطره یافتهاند.
Machine summary:
بیشتر معماری خانههای دورۀ قاجار تحتتأثیر و نفوذ غرب و یکی از عوامل دچار گسترش دگرگونی در جامعه بود که این امر باعث بهوجود آمدن تزئینات غربگرا همچون نقوش رئالیسم87 و طبیعتگرایی، نقوش انسان، فرشته بهصورت واقعگرایانه88 و رئال در تزئینات بنا، تزئینات معماری ایران را تحتتأثیر قرار داده با این حال خانههای تاریخی دورۀ قاجار را میتوان بخشی از گنجینههای ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران و ایرانی دانست که کمتر مورد توجه و مطالعه قرار گرفتهاند که میتوان کوتاهی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دانست که هویت خانههای قاجار را پنهان نموده و زمینۀ برای رشد هویتزدایی89 ایجاد کرده است.
خانههای دورۀ دوم قاجار: از آغاز با تأثیرپذیری معماری ایران از معماری غرب و کشورهای اروپایی بهویژه در جهت تزئینات همچون نماهای روبه حیاط، سنتوری، سرستونهای رومی – کرنتی، نقاشیهای نقوش چهرهنما، کاغذ دیواری، حوض در میان حیاط و حوضخانه در زیرزمین، اهمیت راهپله و ارتباط عمودی بین طبقات فوقانی و استفاده از ایوان کوچک نسبت به دورۀ اول به عنوان یک عنصر تزئینی بهرهمند بود و دیگر عناصر تزئینی.
جدول 5– اهمیت تأثیر رویکرد اقلیمی نسبت به سایر رویکردهای عصر قاجار (مأخذ: نگارندگان) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 11- خانههای مرتبط با هر اقلیم آبوهوایی ایران – (دورۀ قاجار) 11-1- خانۀ بهنام98 (رجوع شود به تصویر صفحه) موقعیت جغرافیای: ایران – تبریز موقعیت اقلیمی: سرد و کوهستانی دورۀ تاريخي: اواخر زنديه / اوایل قاجاریه کاربری اولیه: مسکونی (خانه) کاربری امروزی: مجموعه دانشگاه هنر اسلامی تبریز (دانشکده معماری) شماره ثبت: 1850 تاریخ ثبت: 23/1/1376 معرفی خانه بهنام: بهطور خلاصه، خانه بهنام پيش از زلزله ويرانگر سال 1193 ه.