Abstract:
مداخله و اقدام در بافتهای فرسوده شهری ، به دلیل خصوصیات خاص اجتماعی، اقتصادی ، اجتماعی ، کالبدی این پهنهها ، دقت و ظرافت سنجی خاص خود را میطلبد. هدف این پژوهش ظرفیت سنجی قطعات و اولویت بندی پهنه ها برای نوسازی است. معیار های ظرفیت سنجی و پهنه بندی شامل کاربری زمین، دانه بندی قطعات، عرض معابر، کیفیت ابنیه و مصالح بکار رفته در آنهاست. محدوده مورد مطالعه بافت فرسوده واقع در بخش مرکزی شهر اراک با مساحتی حدود 62 هکتار و جمعیتی حدود 14352 نفر در سال1390 است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل های تحلیل سلسه مراتبی و منطق فازی در محیط نرم افزار Arc GIS است. شناخت و تعیین اولویت های نوسازی با بکارگیری مدل های کمی و استفاده از معیارهای کالبدی در مدیریت بهینه نوسازی بسیار ضروری است. نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به تقسیم بندی بافت فرسوده 62 هکتاری در 4 گروه با اولویت خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم، قطعات با اولویت خیلی زیاد در هسته مرکزی شهر واقع اند و قطعات با اولویت زیاد در کل بافت پراکنده می باشند. همچنین مجموع مساحت قطعات با اولویت خیلی زیاد و زیاد که جمعا حدود 10.9 هکتار می باشند و در وضع موجود حدود 357 نفر سکنه دارند، که در صورت اتخاذ مدیریت بهینه و اعمال ضوابط احداث بنای ویژه در این محدوده، می توان جمعیتی بالغ بر 8000نفر را اسکان داد.
Any rehabilitation in urban, due to the nature of the economic, social, physical this area, the precision of their own demands Urban expansion and Deteriorated textures of inner cities, an important problems in most of third world cities. As a causal system, economic, social an environmental affects, in the inner and outside of the big cities, consequence of this process. Identifying and determining priorities for renovation with using quantitative models with respect of fivefold physical parameter (streets width, Area, quality, materials and land uses) is significant for regeneration of Deteriorated textures. This article aim is Determine of renovation priorities in Arak central district with 62 hectares area and 14352 people. Research method is Descriptive – analytical with using AHP and Fuzzy Logic models in Arc GIS software. The results indicated that with based of AHP and Fuzzy Logic, high priorities parcels, In terms of location, do not follow the same distribution but have greater density by nearing the city center and the historical textures that average area have been calculated of high priority parts in mentioned models 6.5 hectares and 4.43 hectares in most high-priority parts. Finally, by considering the special construction in mentioned parts, Specified the renovation capabilities and over 8,000 populations will be settled.The results indicated that with based of AHP and Fuzzy Logic, high priorities parcels, In terms of location, do not follow the same distribution but have greater density by nearing the city center and the historical textures that average area have been calculated of high priority parts in mentioned models 6.5 hectares and 4.43 hectares in most high-priority parts. Finally, by considering the special construction in mentioned parts, Specified the renovation capabilities and over 8,000 populations will be settled.
Machine summary:
از اینرو پژوهش حاضر بر آن است تا به این سؤالها پاسخ دهد: پهنههای نیازمند و دارای اولویت خیلی زیاد و زیاد برای نوسازی در بافت فرسوده بخش مرکزی شهر اراک کدامند؟ ظرفیتها و پهنههای نیازمند مداخله از چه پتانسیلهای درونی برای نوسازی و اسکان جمعیت شهری برخوردارند؟ پیشینه پژوهش بررسیهای موجود در ارتباط با مسأله، حاکی از آن است که از دههی 1960 در اروپا و دههی 70 شمسی در ایران، برای استفاده از ظرفیتهای درونی با تأکید بر احیای بافتهای فرسوده و بخش قدیمی شهرها تدابیر زیادی اندیشیده شده است که از آن جمله میتوان به بند پنجم ماده 30 قانون برنامه چهارم، ماده شش قانون ساماندهی و همچنین قانون حمایت از تولید و عرضه مسکن و مصوبه 10/8/78 شورای عالی معماری و شهرسازی اشاره نمود (تلخابی، 1391: 5).
در سالهای اخیر نیز مطالعات بسیاری در زمینهی آسیبپذیری بافتهای شهری، ظرفیت سنجی و اولویتبندی آنها برای نوسازی با توجه به معیارههای کالبدی صورت گرفته است که در زیر به چند مورد اشاره میشود: تلخابی و فارابی اصل(1392)، در پژوهشی با عنوان «احیای بافتهای در حال زوال و فرسوده در راستای توسعهی درونی شهر» با استفاده از مؤلفههای کالبدی و مدلهای کمی تحلیل سلسلهمراتبی و فازی به بررسی کیفیتهای بافت فرسودهی محله کارون جنوبی- منطقه 10 تهـران پرداخته و ظرفیتهای توسعهی مسکن را به عنوان رویکردی از توسعهی درونی محاسبه نمودند.