Abstract:
حقوق موضوعه ی کشورمان در بحث رسیدگی و حکم غیابی جهت جمع بین مصلحت مربوط به حفظ حقوق، دفاعی متشاکی از یک سو و مصلحت تکلیف دادگستری در حل و فصل اختلافات از سوی دیگر، قاعده های گوناگونی را وضع نموده می باشد. مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با هدف بررسی حکمهای و آثار و نتایج و موارد صدور حکم، غیابی در حقوق، ایران انجام پذیرفته می باشد. مقنن در دو ماده جداگانه به بررسی شرای و حکم،ط صدور حکم، غیابی، پرداخته می باشد. اولین ماده در این خصوص ماده 353 ق.آ.د.م. است که در آن برخی از شرای و حکم،ط حکم، غیابی، در مرحله بدوی بیان شده و ماده دوم که به بیان شرای و حکم،ط حکم، غیابی، در مرحله تجدیدنظر اختصاص می نماید، ماده 363 ق.آ.د.م. می باشد. سه شرط برای و حکم، غیابی، دانستن حکم، دادگاه، بیان شده است که عبارتند از: عدم حضور، متشاکی یا وکیل یا قائم مقام یا نمانده وی در جلسات دادگاه عدم دفاع کتبی متشاکی یا وکیل یا قائم مقام یا نمانده وی، عدم ابلاغ واقعی اخطاریه، علاوه بر این شروط، شرط دیگری نیز وجود می نماید و آن این است که حکم،، علیه متشاکی صادر شده باشد که البته در قانون به صراحت حق می نماید به «محکوم علیه غایب» این شرط بیان نشده می باشد، ولی مستفاد از ماده 350 ق.آ.د.م.که بیان داشته است حکم، غیابی، اعتراض نماید، می توان نتیجه گرفت که حکم، در صورتی غیابی، می باشد، که علاوه بر شرای و حکم،ط مذکور، بر علیه شخص متشاکی نیز صادر شده باشد. حکم، غیابی، آثار و نتایج ی همچون جلوگیری از ضایع شدن حق مدعی و نفی ضرر، جلوگیری از اطاله دادرسی و دادگاه،ی، جلوگیری از تجمیع و کثرت پرونده ها در دادگاهها، امکان واخواهی توسط متشاکی و بطلان حکم، در صورت ارائه بینه متعارض و قوی می نماید.
Machine summary:
2 - موارد صدور حکم غیابی در قانون آیین دادرسی مدنی جدید، قانونگذار نسبت به بیان شرایطی برای صدور حکم غیابی اقدام نموده است و در صورت وجود یکی از آن شرایط، حکم صادره حضوری تلقی شده و نمی تواند غیابی تلقی شود که عبارتند از: 2-1 عدم حضور خوانده یا نماینده وی در هیچ یک از جلسات آنچه موجب غیابی شدن حکم صادره از دادگاه می گردد اینست که بدلیل عدم اطلاع خوانده، امکان دفاع وجود نداشته و موجب تضییع حقوق مشارالیه می گردد.
دسته دوم معتقدند: در چنین حالتی حکم صادره حضوری خواهد بود و برای اثبات آن سه دلیل می آورند: با توجه به اینکه اصل برحضوری بودن احکام صادره بوده و در موارد شبهه باید به اصل رجوع کرد و در موضوع ما نحن فیه که خوانده با حضور در جلسه تحقیق یا معاینه محل پرونده مطروحه، مطالب مورد نظر خود را به عضو مجری قرار بیان می نماید، در واقع از دعوی مطروحه مطلع می باشد و فلسفه صدور حکم غیابی، که همان عدم اطلاع خوانده محکوم علیه می باشد، در اینجا منتفی است نظریه مشورتی شماره 187/7-12/2/1383 اداره حقوقی قوه قضاییه نیز موید آنست.
» حال اگر خوانده نسبت به تقدیم درخواست کتبی از پرونده ، یا تقاضای مطالعه پرونده توسط وکیل یا اعلام نشانی جدید توسط خوانده یا تقاضای تجدید وقت رسیدگی به جهت بیماری فرزندش یا تقاضای توأمان شدن پرونده با پرونده دیگر ]که ماهیتاً دفاع به معنی اخص تلقی نمی شود[ را بنماید، لیکن در هیچ یک از جلسات رسیدگی حاضر نشود و اخطاریه نیز ابلاغ واقعی نشده باشد آیا حکم صادره حضوری تلقی می شود؟ در پاسخ به سئوال فوق بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد: عده ای با شک و تردید نسبت به آن پاسخ داده اند، به طوریکه بیان می دارند: « ...