Abstract:
مشهور ترین دوبیتیهای ادب فارسی به باباطاهر عریان منسوب است. در این ترانه ها که در نهایت سادگی و به لهجه لری سروده شده اند، عرفان ناب و سوز و گدازهای عاشقانه سراینده دیده میشود. چند قرن پس از باباطاهر، شاعرانی چون پورفریدون، صوفی مازندرانی و... نیز دوبیتیهایی فولکلوریک، عاشقانه و غم انگیز سروده اند که برخی بدلیل شباهت داشتن به اشعار باباطاهر، به دیوان وی راه یافته اند. شاعران این دوبیتیها تلاشی برای تقلید و نظیره گویی اشعار باباطاهر نداشته اند؛ امّا در دوره بازگشت ادبی که شاعران بطرز قدما و بویژه شاعران بزرگ سبکهای خراسانی و عراقی شعر میسرودند، معدودی از شاعران مانند ایزدی کازرونی و غافل فیروزآبادی به سبک باباطاهر نظر داشتند و دوبیتیهایی به لهجه لری سرودند؛ درحالیکه هر دو از دیار فارس بودند و به لری تکلم نمیکردند؛ حتّی نسب ایزدی با چند واسطه به اعراب نجد میرسید. در دیوان این دو شاعر و یا در تذکره ها به وضوح ذکر شده است که این دوبیتیها «بطرز باباطاهر» سروده شده اند. عوامل مختلفی باعث شباهت و تفاوت این دوبیتیها نسبت به دوبیتیهای باباطاهر شده که در این مقاله به بررسی آنها و میزان موفقیتشان در پیروی از سبک باباطاهر میپردازیم. در دوره قاجار، دوبیتی سرای مشهوری بنام فایز دشتی نیز میزیست که گرچه در برخی موارد از ترانه های باباطاهر تاثیر گرفته است، امّا نمیتوان اشعارش را به سبک دوبیتیهای باباطاهر بشمار آورد.
The most famous couplets of Persian literature are related to Baba taher. In these songs, which are written very simple in Lori accent, a pure mysticism and poem’s lovesickness can be seen. A few centuries after Baba taher, poets such as Pur-e Fereydun, Sufi-e Mazandarani and etc. have also composed folk, romance and tragic couplets which some of them came to the Baba taher’s book of poems because of their similarity to his poems. The poets of these couplets have not tried to imitate the poetry of Baba taher, But in the period of literary return, which the poets compose poem in the style of old ones, especially the great poets of Khorasani and Iraqi styles, Few of the poets, such as Izadi-e Kazeruni and Qafel-e Firuzabadi, were interested in Baba Taher’s poetry style and they composed couplets in Lori accent and Baba Taher’s poetry style; While of them were from Fars region and did not speak to Lori accent; Even Izadi’s parentage came to Najd Arabs with several mediators. In the Divan of these two poets or in the biography books it is clearly mentioned that these couplets are "in Baba Taher’s poetry style". Different factors make the similarities and differences of this couplets to the Baba taher’s couplets. In this article, we review them and their success rate in following the style of Baba Taher. During the Qajar period, there was also a famous poet of couplets named Fayez Dashti which, although in some cases, has been influenced by Baba Taher's songs, but his poetry cannot be considered in Baba Taher’s poetry style.
Machine summary:
شــاعران این دوبیتیها تلاشــی برای تقلید و نظیره گویی اشـعار باباطاهر نداشـته اند؛ اما در دورة بازگشـت ادبی که شـاعران بطرز قدما و بویژه شاعران بزرگ سبکهای خراسانی و عراقی شعر میسرودند، معدودی از شاعران مانند ایزدی کازرونی و غافل فیروزآبادی به ســبک باباطاهر نظر داشــتند و دوبیتیهایی به لهجۀ لری ســـرودند؛ درحالیکه هر دو از دیار فارس بودند و به لری تکلم نمیکردند؛ حتی نســـب ایزدی با چند واسطه به اعراب نجد میرسید.
در دورة قاجار، دوبیتیسرای مشهوری بنام فایز دشتی نیز میزیست که گرچه در برخی موارد از ترانه های باباطاهر تأثیر گرفته است اما نمیتوان اشعارش را به سبک دوبیتیهای باباطاهر بشمار آورد کلمات کلیدی: باباطاهر همدانی،دوبیتی،سبک تقلید،ایزدی کازرونی،غافل فیروزآبادی ١- تمام مجلات علمی پژوهشــی کشــور از ابتدای ســال ٩٨ به دســتور وزارت علوم به مجلات علمی تغییر نام داده اند.
بااین حال ، سرگذشت مبهم باباطاهر و همچنین در دست نبودن نسخه ای از آن مربوط به دورة او، وارد شدن دوبیتیهای دیگر شاعران در این دوبیتیها و همچنین تصرف در زبان آنها سبب شده است که تحقیق در احوال و سبک اشعار سروده های باباطاهر دشوار باشد و نتوان به درســتی و با قطعیت پیرامون موارد مطرح شــده اظهار نظر کرد.
١-١-٢- پورفریدون از این شـاعر که از کردان فارس و احتمالا از شـاعران قرن هفتم و یا اوایل قرن هشــتم بوده ، چند دوبیتی برجای مانده که به همان زبان باباطاهر (یکی از لهجه های پهلوی)است ؛ ازاینرو اشــعار او را به دیوان باباطاهر وارد کرده اند (پورفریدون ، نفیســی: ص ٧١ و ٧٤-٧٥؛ اشعار پورفریدون درنسخه های چاپیاشعار باباطاهر، صداقت کیش : ص ٢٤٣-٢٤٥؛ تذکرة شــکرســتان پارس : ص ٢٩٩؛ تذکرة مرآت الفصــاحه : ص ٧٢٨؛ مجموعۀالظرایف : ١٤٢).
(
, 
, 
)
