کاریز (11) - Journal بخارا Journal Article

از بررسی‌های آماری مقالات شمس و فیه مافیه قلایدهای درّ دارد بناگوش ضمیر من ; از آن الفاظ وحی‌آسای شکّربار شمس‌الدّین(۱) (1) این یادداشت در ادامة بررسی‌های آماری الفاظ چند اثر مهم ادبی است که از آن مجموعه، نتایج بسامد الفاظ مثنوی و شاهنامه و نتایج تطبیقی غزلیات مولانا و سعدی و حافظ را پیشتر آورده‌ایم(2). با این همه فکر کردم که با ملاحظة همه احتیاط‌ها، این بررسی بی‌حاصل نخواهد بود و اصلا پیش از بررسی، چه می‌دانیم که حاصلی خواهد داشت یا نه؟ بو که موقوف است کامم بر سفر; چون سفر کردم بیابم در حَضَر یار را چندین بجویم جِدّ و چُست; که بدانم که نمی‌بایست جُست‌ (به تصویر صفحه رجوع شود) پس از این امّا مطابق اسلوب علمی اندیشیدم که خوب است این مقایسه در کنار متن فیه مافیه باشد که باز از جنس کلام گفتاری بوده است و همه این‌ها، و در سایه آنچه پیشتر در خصوص بررسی آماری واژگان مثنوی و دیوان شمس به دست آمده، شاید نکته‌‌ای را به چشم ما آورد و اگر هم نیاورد چه شود؟ «قصد من آن است کاید بانگ آب، هم ببینم بر سرِ آب این حباب‌... سپس کلمه جلاله «الله» است که نسبت آن در زبان این دو حدودا یکسان است (۲۵ تا ۲۹) امّا واژه خدا در زبان شمس (۲۶) بسیار پرتعدادتر است، تا حدود دو و نیم برابر، بیش از مولانا.