Abstract:
در بین موضوعات مربوط به مهدویت، خروج فردی شرور در آخرالزمان با عنوان «دجّال»، از جمله موضوعاتی است که مورد توجه محققان مسلمان و همچنین اسلام‌پژوهان غربی بوده است. دایرة‌المعارف ایرانیکا یکی از دایرة‌المعارف‌های انگلیسی زبان است که در مقاله‌ای به معرفی دجال پرداخته است. هدف مقاله پیش‌رو بررسی و نقد تصویر دجال در این دایرة‌المعارف است. این پژوهش به روش اسنادی و توصیفی- تحلیلی انجام شده است. رویکرد «حامد الگار» در مقاله‌ای که عنوان شد، «پدیدار شناختی» است. این مقاله دربردارنده نکات مثبتی است، همچون استفاده از منابع سنی و شیعی، بیان و شرح دیدگاه‌های گوناگون، همچون دیدگاه عرفا و اندیشمندان متاخر درباره دجال. اما نویسنده در موضوعاتی مثل واژه‌شناسی دجال، همه احتمالات را بررسی نکرده و استدلال‌های او درباره پذیرش یا رد یک احتمال قابل نقد و مناقشه است. استفاده صرف از منابع اهل سنت، عدم توجه به برخی از موضوعات مطرح شده در احادیث، عدم بررسی اسناد احادیث، تصور بی‌توجهی محققان اسلامی به حل تناقض‌های موجود در موضوع دجال؛ از موضوعات قابل نقد در این مقاله است.
Among the issues related to Mahdism, is the eviction of an apostate, known as “dajjal”[1]. It is one of the topics which has drawn the attention of Muslim researchers and also Western scholars to itself. The Iranica encyclopedia is one of the encyclopedias written in English which has introduced Dajjal in an article. The purpose of this article is to investigate and criticize the image of Antichrist drawn in this encyclopedia. This paper is a descriptive-analytic and documentary research. The approach of “Hamed Algar” in the article cited is “cognitive phenomenology”. This article contains some positive points, such as the use of Sunni and Shia sources, the expression and description of various views, such as the views of mystics and late scholars about Dajjal. But the author has not explored all possibilities in subjects such as the Antichrist terminology, and his arguments, regarding the acceptance or rejection of a possibility can be debated. The mere use of Sunni resources, lack of attention to some of the issues raised in the hadiths, lack of scrutiny of the hadith documents, the imagining of lack of attention of the Islamic scholars to solve the contradictions regarding the issue of Dajjal are some of the issues to be criticized in this article. [1] Antichrist, pseudo Messiah,
Machine summary:
بررسی و نقد تصویر دجال در دایرة المعارف ایرانیکا حامد نظرپور مرضیه دژفر چکیده در بین موضوعات مربوط به مهدویت، خروج فردی شرور در آخرالزمان با عنوان «دجّال»، از جمله موضوعاتی است که مورد توجه محققان مسلمان و همچنین اسلام‌پژوهان غربی بوده است.
استفاده صرف از منابع اهل سنت، عدم توجه به برخی از موضوعات مطرح شده در احادیث، عدم بررسی اسناد احادیث، تصور بی توجهی محققان اسلامی به حل تناقض‌های موجود در موضوع دجال؛ از موضوعات قابل نقد در این مقاله است.
ارائه مطالب گسترده به صورت مختصر و مفید تعداد بسیاری از روایات مربوط به آخرالزمان در احادیث اسلامی، به‌‌خصوص در منابع اهل سنت به موضوع دجال اختصاص یافته است؛ تا آن‌جا که برخی از محققان این احادیث را در کتاب‌های مستقلی گردآوری کرده‌اند (به عنوان نمونه کتاب دجال آخرالزمان به قلم حیدر کامل).
مقاله مورد بحث با حجمی حدود 3000 کلمه، بسیاری از رئوس مطالب مربوط به دجال، از جمله ویژگی‌ها، مکان خروج، نحوه کشته شدن و برخی از مهم‌ترین تحلیل‌های محققان را در این باره بیان کرده است؛ به گونه‌‌ای که خواننده با مطالعه آن، می‌تواند با مشهورترین احادیث دجال در منابع اسلامی آشنایی یابد.
عدم توجه به برخی از مطالب مندرج در احادیث مقاله الگار اگر چه به بسیاری از ویژگی‌ها و خصوصیات مربوط به دجال در منابع شیعه و اهل سنت پرداخته؛ برخی دیگر از آن‌ها را بیان نکرده است.
In the present paper, with the descriptive-analytic method, and based on library studies, we investigate the position of caliph of the present age from outward and inward aspect based on the Balervi’s view and we conclude that Balervis have a great deal in common with the Twelver Shiites.
(
, 
, 
)
