Abstract:
به موجب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲ تکالیف مهمی برعهده سازمان بهزیستی قرار گرفته است. هدف، تبیین نقش و جایگاه و حدودوثغور مداخله سازمان بهزیستی در فرآیند فرزندخواندگی وفق قانون مصوب ۱۳۹۲ است. بعد از آن مفهوم فرزندخواندگی(فرزندپذیری)، قانون ۱۳۹۲، آیین نامه ها و ضوابط و مقررات مربوط به آن بررسی، و سعی شد تا در خلال مباحث مطرح شده، بدین سوال جوابی درخور داده شود که قانونگذار چه وظایف و نقش هایی را در فرآیند فرزندخواندگی به بهزیستی داده است و چالش های اجرایی سازمان بهزیستی در اجرای قانون چه می تواند باشد. مهم ترین نتیجه به دست آمده، این بود که قانونگذار علاوه بر واگذاری امور سرپرستی به سازمان بهزیستی، مرجعیت کارشناسی سازمان را در فرایند سرپرستی پذیرفته است، و برخی وظایف محوله سازمان بهزیستی نظیر اعلام نظر کارشناسی ظرف مهلت دو ماهه به دادگاه صالح، ساماندهی سرپرستی های غیرقانونی و نظارت تا پایان دوره سرپرستی در اجرا با موانع و مشکلاتی مواجه است.
Machine summary:
به استناد مادة 11 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب 1392، سازمان بهزیستی باید حداکثر به مدت دو ماه نسبت به تشکیل پروندة فرزندپذیری برای درخواستکنندگان اقدام و نظریة کارشناسی خود را به دادگاه صالح ارائه دهد.
تکلیف سازمان بهزیستی از زمان تقدیم تقاضانامة درخواستکنندگان سرپرستی تا صدور قرار آزمایشی برابر مادة 11 قانون مصوب 1392، سازمان بهزیستی مکلف به بررسی صلاحیت متقاضیان سرپرستی ایرانی (مقیم ایران یا خارج از کشور) و اعلام گزارش به دادگاه صالح است.
1ـ نظارت بر وضعیت کودک در دورة سرپرستی آزمایشی برابر مادة 33 قانون 1392، سازمان بهزیستی مکلف است از زمان صدور قرار آزمایشی ششماهه و تحویل کودک یا نوجوان به خانوادة فرزندپذیر تا زمان صدور حکم سرپرستی دائم بر وضعیت کودک در خانواده نظارت کند تا این اطمینان حاصل شود که هدف مقنن در جهت تأمین مادی و معنوی کودک به انجام رسیده است(رضایی، 1396، ص42ـ44).
به تجویز مادة 13 قانون، درصورتیکه بعد از پایان دورة آزمایشی، وضعیت خانواده بنابر نظریة کارشناسی سازمان بهزیستی مناسب تشخیص داده شود و متقاضیان سرپرستی، تعهدات مالی به نفع کودک یا نوجوان را در اجرای مواد 14 و 15 قانون انجام دهند و نیز مشکلی درخصوص ادامة سرپرستی وجود نداشته باشد، دادگاه حکم سرپرستی صادر خواهد کرد.
در پاسخ به این سؤال که اتمام تکلیف نظارت سازمان بهزیستی تا چه زمانی است باید گفت برخلاف مشخصبودن شروع دورة سرپرستی که از لحظه تحویل کودک یا نوجوان به سرپرستان است، زمان اتمام با ابهام مواجه است؛ زیرا قانونگذار در هیچیک از مواد قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب 1392، سنی را برای پایان این دوره بیان نکرده است.