Abstract:
این مطالعه به مقایسة نظامنامه اخلاق حرفه ای روانشناسان در کشورهای ایران، آمریکا، کانادا، بریتانیا و استرالیا پرداخته است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه کشورهایی که دارای نظامنامه اخلاق حرفه ای هستند تشکیل داده است. از بین آنها، کشورهای آمریکا، کانادا، بریتانیا، استرالیا و ایران به صورت هدفمند و براساس پیشرو بودن در تهیه نظامنامه اخلاق حرفه ای انتخاب شدند و اصول و معیارهای اخلاقی آنها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد کلیه نظامنامه های مورد بررسی، به غیر از ایران و آمریکا، بعد از مقدمه، به تعریف مفاهیم و اصطلاحات اصلی پرداخته اند. بعلاوه کلیه نظامنامه ها دارای دو بخش اصلی اصول عمومی و معیارها هستند. اصول عمومی مطرح شده در نظامنامه ها تقریباً مشابه و مشترک بوده و شامل: احترام به شأن افراد، مسئولیت پذیری، یکپارچگی، عدم تبعیض یا عدالت، نیکوکاری و عدم آسیبرسانی است. استانداردهای اخلاقی نظامنامه ایران و آمریکا مستقل از اصول عمومی و به طور جداگانه در نظامنامه آمده اند. این در حالی است که در نظامنامه استرالیا، کانادا و انگلیس، معیارها در زیر اصول اخلاقی مرتبط با خود ارائه شده اند. معیارهای اخلاقی نظامنامه ایران تقریبا منطبق با نظامنامه آمریکا است و تفاوت مشاهده شده تنها در ترتیب ارائه معیارها، دو معیار 'مسئولیت' و 'نگهداری اطلاعات ثبت شده و حق الزحمه' و میزان توضیحات و پرداختن به جزئیات است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر به نظر میرسد، افزودن تعاریف و توضیحات لازم برای اصطلاحات تخصصی و اصول عمومی و افزودن جزئیات بیشتر به استانداردها و توجه به فرهنگ بومی و دینی میتواند به هرچه قابل فهم تر و اجرایی تر شدن نظامنامه ایران کمک کند.
the present study compares psychologists' professional Codes of Ethics in Iran, America, Canada, England, and Australia. The study population consisted of all countries with professional Codes of Ethics, of which, America, Canada, Britain, Australia, and Iran were purposively selected due to their progressiveness in the development of professional Codes of Ethics, and their ethical principles and standards were compared. The results obtained showed that with the exception of Iran and America, all codes studied had defined the basic concepts and terminologies after introduction. In addition, they all contained two main sections, namely, general principles and standards. The general principles were almost the same and common in these codes, and included respect for people's dignity, accountability, integrity, no discrimination or injustice, philanthropy, and avoidance of harm. The ethical standards in Iran’s and America's codes appear independently from the general principles. Meanwhile, the standards are presented under relevant ethical principles in the Australian, Canadian, and British codes. Iran's standards of ethical codes almost exactly match those of America's, and the only difference is in the order of presenting standards of "Accountability" and "Storing registered information and fees" and the extent of explanations and details. According to the present study, the following changes can contribute to a greater understanding and practicability of Iran's Code of Ethics: Providing definitions and explanations for specialized terminologies and general principles, adding more details to standards and considering local culture and religion.
Machine summary:
مقايسۀ نظامنامۀ اخلاق حرفه اي روانشناسان در کشورهاي ايران ، آمريکا، کانادا، بريتانيا و استراليا o Psychoogists' Professiona Codes of Ethics in Iran, America, Canada, Engand, and Austraia o دکتر بهناز دوران * دکتر علي فتحي آشتياني چکيده اين مطالعه به مقايسۀ نظامنامه اخلاق حرفه اي روانشناسان در کشورهاي ايران ، آمريکا، کانادا، بريتانيا و استراليا پرداخته است .
يافته ها در ابتدا، تاريخ تصويب و بازنگري نظامنامه اخلاقي روانشناسان در کشورهاي ايران (١٣٨٦)، آمريکا (٢٠١٠)، کانادا (٢٠١٥)، بريتانيا (٢٠٠٩) و استراليا (٢٠٠٧) مورد مقايسه قرار گرفت که نتايج آن در جدول ١ آمده است .
اصل «مسئوليت پذيري» اذعان مي دارد که روانشناسان از مسئوليت هاي علمي و حرفه اي خود به جامعه و جوامع خاصي که کار مي کنند آگاه هستند (آمريکا، ٢٠١٠) و براي مسئوليت پذيري نسبت به مراجعان ، عموم مردم ، حرفه و علم روانشناسي ارزش قائل شده و از آسيب ، استفاده نادرست و سوءاستفاده نسبت به جامعه ، اجتناب و جلوگيري مي کنند (بريتانيا، ٢٠٠٩) مراقبت مسئولانه نياز به صلاحيت ، حداکثر سودرساني و حداقل آسيب دارد و بايد تنها به روشي که شأن افراد حفظ شود، انجام شود (کانادا، ٢٠١٥).
American Psychoogica Association Ethica Principes of Psychoogists and Code of Conduct (2010), Avaiabe in: http://www.
British Psychoogica Society Code of Ethics and Conduct (2009) , Avaiabe in: https:// www.