Abstract:
اصطلاح «پسایونگی» به گروهی از روانشناسان و روانکاوان اطلاق میشود که پس از آشنایی با نظریات کارلگوستاو یونگ به بررسی، نقد و تحلیل آرای وی در ابعاد مختلف آن پرداختند. مکتب «پسایونگی» خود به سه مکتب کلاسیک ، رشد و کهنالگویی تقسیم میشود. مکتب کهنالگویی جیمز هیلمن پیوند عمیقی با ادبیات و متون ادبی دارد. از رهگذر رشد و گسترش مکتب هیلمن، انواع سفر قهرمانی در این مکتب شکل گرفته است که عبارتاند از: سفر قهرمانی کارول. اس. پیرسون،سفر قهرمانی مرد رابرت بلای، سفر قهرمانی زن مورین مرداک و کلاریسا پینکولا استس. تیپشناسی جین شینودا بولن نیز یکی از روشهای نقد کهنالگویی در حوزۀ شناخت تیپ و شخصیت قهرمان است. نتایج این نوشتار نشان میدهد، با استفاده از این الگوهای سفر قهرمانی، بسیاری از متون ادبیات فارسی چه کلاسیک و چه معاصر را میتوان تحلیل و بررسی کرد. در این مقاله از متون متنوّعی مثل افسانهها و رمانهای معاصر استفاده شده است تا گستردگی این الگوها را بهخوبی نشان دهد.
Machine summary:
١٠ تيپ شناسي جين شينودا بولن ١١ نيز يکي از روش هاي نقد کهن الگويي در حوزة شناخت تيپ و شخصيت قهرمان است .
در ايران ، نيز مقاله هايي که در ذيل مي آيد، جزء نخستين پژوهش هايي است که در اين زمينه انجام شده است : - بررسي تکويني و تطبيقي کهن الگوي آفرينش انسان بنيادين بر مبناي رويکرد نقد پسايونگي ، پژوهش هاي ادبي ، ١٣٩٣ و روش شناسي و مباني کاربردي برخورد منتقد با متن در رويکرد نقد کهن الگويي يونگي و پسايونگي از فرزاد قائمي ، پژوهش هاي ادبي ، .
يکي ديگر از آثار وي تحليل اسطوره : مقالاتي دربارة روان شناسي کهن الگويي ٧٠ است که در اين کتاب نيز مفاهيمي مانند: اسطوره ، شهود، اروس ، ٧١ بدن ، تحقير زنان و نياز آن ها به آزادي را به عنوان يک واقعيّت رواني بررسي ميکند.
شناخت تيپ شخصيّتي شخصيّت هاي رمان ها و داستان ها نيز يکي ديگر از مواردي است که از الگوي بولن مي توان استفاده کرد.
هر کدام از اين الگوها اختصاصات خاص خود را دارند و قابل تعميم به انواع مختلف زنان و مردان و انواع متون زبان و ادبيات فارسي است ، غير از سفر قهرماني مورين مرداک به دليل همذات پنداري با پدر و پيداکردن جايگاه در اجتماع ، براي تيپ هاي شخصيّتي آتنا و آرتميس مصداق بيشتري دارد.
٣. يکي ديگر از روش هاي نقد کهن الگويي پسايونگي ، تيپ شناسي شينودا بولن است .