Abstract:
حاجیمیرزا آقاسی با رسیدن به صدارت بسیاری از اطرافیان و هم ایلیهای خود در ایروان و ماکو را که به مانند خود او تجربهای در کشورداری نداشتند به مناصب مهم اداری گماشت. همچنین مسئولیتهای مهم نظامی به آنها واگذار کرد. هدف او از این کار حذف مخالفین و تشکیل یک گروه وابسته برای تحکیم جایگاه خویش بود. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش خاندان بیات ماکویی در طول صدارت حاجی میرزا آقاسی بپردازد. یافتهها نشان میدهد، در دوران صدارت وی خوانین بیات ماکویی به یکی از قدرتمندترین خاندانهای کشور تبدیل شدند و بسیاری از مقامات نظامی و اداری را در دست گرفتند و از این موقعیت برای افزایش قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی خود استفاده کردند. اما چون جایگاه جدید آنها به خاطر رابطۀ ایلی با آقاسی بود، با بر افتادن صدراعظم، خوانین ماکویی نیز موقعیت خود را از دست دادند.
Abstract
Being appointed as the Chancellor, Haji Mirza Aqasi appointed many of his associates and friends in Yerevan and Maku, who, like him, had no experience in governing, to major positions. They also were submitted important military responsibilities. His goal was to eliminate the opposition and form an affiliate to consolidate his position. The present study seeks to explore the role of the Bayat Makuei House during Hajji Mirza Aqasi's chancellorship, using library resources and descriptive-analytic methods. The findings show that during his chancellorship, the Bayat Makuei House was one of the most powerful families in Iran and took over many military and administrative officials and used this opportunity to increase its political, military and economic power. But since its new position was due to the relationship with Aqasi, with the fall of the Chancellor, Maku Khanates lost their positions.
Machine summary:
حکومت ایلی در ایران : نقش خاندان بیات ماکویی در دوران صدارت حاج میرزا آقاسی 1 جعفر آقازاده حــاج میــرزا آقاســی پــس از رســیدن بــه صــدارت بســیاری از اطرافیــان و هم ایلی هـای خـود در ایـروان و مـاکو را کـه بـه ماننـد خـود او تجربـه ای در کشـورداری نداشتند، به مناصب مهم اداری گماشت و مسئولیت های مهم نظـامی نیـز بـه آنهـا واگـذار کرد.
حضور نظامی ماکویی ها در این دوره به حدی بـود که به نظر اعتمادالسلطنه ، حاج میرزا آقاسی پس از رسیدن به صدارت سربازان مـاکویی را به خود اختصاص داد و آنها را بر امور مسلط کرد (اعتمادالسلطنه ، ١٣٥٧ب : ١٢٨).
حاج میرزا آقاسی مایل بود در آذربایجانِ ولیعهدنشین نیز توازن قوا را به نفع خود تغییر دهد؛ به همین دلیل علی خان ماکویی را در اواخر عمر محمدشاه به تبریز بـرد و از طـرف شاه به او لقب «سـرداری آذربایجـان » و شمشـیر مرصـع بـه المـاس داد (هـدایت ، ١٣٨٠: ٨٤٠٣/١٠؛ سپهر، ١٣٩٠: ٩٦٣/٣).
مرگ محمدشاه و سرنوشت ماکویی ها تکیۀ اصلی حاج میرزا آقاسی در صدارت ، بـر حمایـت شـخص شـاه بـود و همچنـین روی پشتیبانی و قدرت نظامی اطرافیان خود حساب ویژه ای باز کرده بود، اما او با ایـن سیاسـت باعث نارضایتی بیشتر شاهزادگان ، درباریان ، حرم و مقامات متنفـذی شـده بـود کـه او از قدرت و ثروت محرومشان کرده بود و آنها منتظر فرصتی برای ضربه زدن بـه صـدراعظم بودند.