Abstract:
دانش آموخته دکتری آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان (نویسنده مسئول)
۹ 7
هیئات علمی آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان
جکیده
مقاله حاضر درصدد بازخوانی فلسفه آرمانشهر بهعنوان یکی از سازههای ذهنی در اندیشه اجتماعی حکیم ابوالقاسم فردوسی
است. این مطالعه با هدف شناخت عمیق نظام ارزشهای بومی با هویت ایرانی-اسلامی میباشد. فضای مفهومی موضوع را مرور
کرده؛ از توریهای جامعهشناختی برای مطالعه و تحلیل بهره میگیرد. روش مطالعه؛ موردی" و انتخاب نمونهی موردمطالعه از
نوع نمونهگیری کنترلشده" میباشد. اعتبار معیار صوری شاخصها" به ری صاحبنظران موکول شده و اعتبار سازهای در
مقایسه با چارچوب و مفاهیم نظری سنجیده میشود. پس از مرور نظری اندیشه آرمانشهرء نمونهی موردمطالعه را به جهت
ارزش پژوهشی که در نمایاندن فرهنگ بومی دارد معرفی کرده سپس دادههای کیفی, مورد تحلیل قرار میگیرد. جهان
اجتماعی شاهنامه تکرار روایتهایی است که در کشاکش داستانیاش, دیدگاههای کهن ایرانی را با بهرهگیری از غنای جامعه
اسلامی بازنمایی کرده و تصویر روشنی است از سیر تکاملی حیات جوامع انسانی که با نظم ویژهای در حرکتاند. زندگی
اجتماعی مردمان هرگز از حرکت نمیایستد و هرگاه در پرتو خرد و داد سامان یابد شکلی آرمانی از جامعه بشری متصور خواهد
شد
Abstract
The present article seeks to rethink the philosophy of utopia as one of the mental constructs in the social thought
of Hakim Abolqasem Ferdowsi. This study aims to deeply understand the system of indigenous values with
Iranian-Islamic Identity The conceptual space reviews the subject, utilizing sociological theories for study and
analysis. The method of the study is HYPER INTENSIVE and the selected sample is controlled sampling. The
formal criterion validity of the indices is measured by the experts' ratings and the construct validity is measured
against the theoretical framework and concepts. After theoretical overview of utopian thought ،the study sample
is introduced for the purpose of presenting the research in representing native culture and then qualitative data is
analyzed.
The social world of the Shahnameh is a repetition of narratives that, in its fictional narrative, represent ancient
Iranian views using the richness of Islamic society and provide a clear picture of the evolution of human
societies that are moving in a particular order.
The social life of peoples never stops moving and, when organized in the light of reason, an ideal form of human
society is conceived.
Machine summary:
فردوسی نیز در داستان های شاهنامه ساختار آرمانی عرصه های مختلف زندگی اجتماعی را مورد توجه قرار داده است.
ماندگاری و مشروعیت حکومت به این است که بر اساس داد، هر چیز کارکردهای خود را داشته باشد: همه کار بر داد و آيين کنيم/ بنا به گواهی سروده ها از جمله نمونهی بیت زیر دادگری بر همه ارکان فرا و فرود جامعه برتری دارد؛ چنین گفت موبد که از راه داد/ نه خسرو گریزد، نه کهتر نژاد/ نقش دادگری در مشروعیت و ماندگاری حکومت به اندازه ای مهم و بدون منازع نشان داده شده است که ضحاک اژدهافش نیز وقتی احساس خطر کرده، اقدام به جمع کردن امضا برای گواهی به دادگری خود می کند: یکی محضر اکنون بباید نبشت/ که جز تخم نیکی سپهبد نکشت/ نگوید سخن جز همه راستی/ نخواهد به داد اندرون کاستی/ خویشکاری نهاد سیاست برای دادگری در شاهنامه عمیق است ولی چندان پیچیده نیست.
( ص 1702) با توجه به گستردگي مفهوم داد در شاهنامه يك نوع ديگر از ضد آرمانشهر روايت شده كه شايد در نگاه اول نشانه ستم در آن روشن نيست ولی در نظریه آرمانی حکیم فردوسی تهدیدی برای هر آرمانشهر می باشد و آن، حكومت بدون طبقه اجتماعي است كه با مفهوم داد به معنای هر چيز و كسي در جاي خود متناقض است.
بررسی ویژگی های مشترک غالب تئوریهای اتوپیایی با نظریه آرمانشهر در اندیشه حکیم ابوالقاسم فردوسی نشان می دهد که فلسفه نظری وی در ساخت آرمانشهر ایرانی بر پایه داد و خرد در عرصه های اجتماعی جهان واقعی، قابل تحقق و بسط بوده و دارای وجهه ی آینده پژوهانه به نظر می رسد.