Abstract:
زبان شناسی دین و بررسی ساختار آن یکی از مهم ترین موضوعاتی است که از دیرباز در عرصه دین پژوهی درخور توجه بوده و سابقه ای دیرینه دارد. این مبحث در فلسفه دین آمیخته با موضوع تمثیل همواره به تحلیل و بررسی معانی اوصاف الهی و تبیین گزاره های دینی در تمامی ادیان آسمانی اختصاص داشته و امروزه با مطرح شدن شبهاتی درخصوص تعارض علم و دین، زبان دینی به عنوان موضوعی مستقل اهمیت به سزایی یافته است. در دهه های اخیر از میان رهیافت ها و رویکردهای فراوانی که در موضوع زبان دین مطرح شده، علامه محمد حسین طباطبایی با تأکید بر معرفت بخش بودن و قابل فهم بودن انواع گزاره های دینی صاحب دیدگاهی شاخص است. این جستار با رویکرد توصیفی، تحلیلی بررسی آرای این اندیشمند اسلامی معاصر را در مورد ساختار زبان دین و تمثیلی بودن این زبان به دلیل وجود بطون و لایه های درونی آن مدنظر قرار داده است.
The linguistics of religion and the study of its structure is one of the most important issues that has long been considered in the field of theology and has a long history. This topic in the philosophy of religion mixed with the subject of allegory is always dedicated to the analysis and study of the meanings of divine attributes and the explanation of religious propositions in all heavenly religions, Today, with the emergence of doubts about the conflict between science and religion, religious language has become very important as an independent subject. In recent decades, among the many approaches and approaches that have been proposed in the field of language of religion, Allameh Mohammad Hossein Tabatabai with an emphasis on the epistemological and understandable nature of various religious propositions has a significant point of view. With a descriptive and analytical approach, this research has considered the analysis of the opinions of this contemporary Islamic thinker about the structure of the language of religion and the allegorical nature of this language due to the existence of the ventricle and its inner layers.
Machine summary:
این مبحـث در فلسـفه دیـن آمیخته با موضوع تمثیل همواره به تحلیل و بررسی معانی اوصاف الهی و تبیین گزاره هـای دینی در تمامی ادیان آسمانی اختصاص داشته و امروزه با مطرح شدن شبهاتی درخصوص تعارض علم و دین ، زبان دینی به عنوان موضوعی مستقل اهمیت به سزایی یافته اسـت .
زبان دینی علاوه بر زبـانی کـه دین برای ارسال پیام مورد استفاده قرار می دهد، به زبان عبادت ها و مناجات های انسـان بـا حق تعالی اشاره دارد و در خصوص بیـان تجـارب دینـی و یافتـه هـای عرفـانی نیـز دارای کاربرد است (١٩٩٦٢٥٦,Alston).
با مطالعه آثار کلامی ایـن متفکـر و تحلیـل و بررسی دیدگاه های هستی شناسانه و معرفت شناسانه علامه ، می تـوان دریافـت کـه ایشـان نگاهی دقیق و ژرف به زبان دین دارد و هم چون دیگر اندیشمندان عالم اسلام زبان دیـن را شناختاری و توصیف گر امر واقع می داند.
علامه در آثار خویش دلایل مخالفت با عرفی بودن زبان دین را مـورد تجزیـه و تحلیـل قرار داده و تأکید می کند الفاظ الهی در معانی باطل و خرافی به کـار بـرده نشـده و در کنـار معنای ظاهری و اصلی خود از معانی عمیق دیگری نیز برخوردار است ؛ مفاهیم عمیقی که بـا ژرف اندیشی درک شده و به تمامی انسان ها در همه زمان ها و مکان ها تعلق دارد.
٩. نتیجه گیری علامه طباطبایی متفکری است با دغدغه ی دین کـه در آثـار خـویش بـه صـراحت جریـان تحصل گرایی و اندیشه های بی معنا انگارانه و رویکرد غیرشناختاری زبـان دیـن را رد مـی کند و با تأکید بر تعدد منابع شناخت ، به عرفی بودن زبان دین تأکید دارد.