Abstract:
یولیا کریستوا اصطلاح بینامتنیت را نخستین بار در سال 1966 مطرح کرد، امّا از نظر او و رولان بارت که بنیانگذاران اصلی این نظریه بودند، بینامتنیت به عنوان دیدگاهی روشمند برای بررسی و ردیابی تاثیر یک متن در متن دیگر نبود. میتوان گفت که اساسا در دیدگاه نظریهپردازان نسل اوّل بینامتنیّت، نقد منابع و صحبت از حضور یا تاثیر یک متن در متن دیگر جایگاهی ندارد. نسل دوم نظریهپردازان بینامتنیت مانند لوران ژنی، ژنت و ریفاتر تلاش کردند تا بینامتنیت را کاربردیتر کنند. آنها به دنبال جستجو و کشف تاثیر متون بر یکدیگر بودند. از این منظر، بینامتنیّت نسل دوم را میتوان به نوعی با ادبیات تطبیقی از این منظر که در تلاش بررسی تاثیر متون بر یکدیگر است؛ بدون توجّه به اینکه این متون به یک یا چند فرهنگ متعلّق باشند، برابر دانست. در پژوهش حاضر دو قصیدۀ سینیۀ بحتری و ایوان مدائن خاقانی که دربارۀ یک موضوع (طاق کسری) سروده شدهاست از جهت بررسی تاثیر قصیدۀ بحتری بر سرودۀ خاقانی واکاوی شد. با بررسی سخن این دو شاعر پیرامون ایوان کسری در دو سطح فنون ادبی و مضمون ابیات و ترسیم نمودار آرایههای به کار رفته، سطح پرداختن به وصف در دو قصیده سنجیده شد. بر این اساس بر خلاف نظر پژوهشگران، قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی فاقد ارتباط بینامتنی با سینیۀ بحتری است.
julia Kristeva first coined the term interethnicity in 1966. But for him and Roland Barth, who were the founders of this theory Intertextuality was not a systematic approach to examining and tracing the effect of one text on another. It can be argued that it is fundamentally in the view of the first generation of Interstate Theorists There is no place for criticizing sources and talking about the presence or influence of one text in another. The second generation of intertextuality theorists sought to make intertextuality more practical. They sought to discover the effect of the texts on each other. From this perspective, second-generation intertextuality can somehow be equated with comparative literature.
In the present study, two pieces of braided tray and Ivan Madaen Khaghani written on a subject In order to investigate the effect of the bohtori poem on the Khaghani anthem, it was analyzed. The works of two poets about Ivan Kasra in two levels of literary techniques and themes. The level of dexterity was also measured in two scales. Furthermore It turned out that the two poets looked at the issue from different angles. Accordingly, contrary to the researchers Ivan Madameen Khaghani's poetry lacks an intertextual connection with the bohtori,s poem
Machine summary:
جستاری در ارتباط بینامتنی قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی با سینیۀ بُحتری دکتر حامد صافی تاریخ دریافت: 05/01/1399 تاریخ پذیرش نهایی :30/03/1399 چکیده: یولیا کریستوا اصطلاح بینامتنیت را نخستین بار در سال 1966 مطرح کرد، امّا از نظر او و رولان بارت که بنیانگذاران اصلی این نظریه بودند، بینامتنیت به عنوان دیدگاهی روشمند برای بررسی و ردیابی تأثیر یک متن در متن دیگر نبود.
با بررسی سخن این دو شاعر پیرامون ایوان کسری در دو سطح فنون ادبی و مضمون ابیات و ترسیم نمودار آرایههای به کار رفته، سطح پرداختن به وصف در دو قصیده سنجیده شد.
بر این اساس بر خلاف نظر پژوهشگران، قصیدۀ ایوان مدائن خاقانی فاقد ارتباط بینامتنی با سینیۀ بحتری است.
محمّد استعلامی در شرح خود بر قصاید خاقانی، پیش از پرداختن به قصیدۀ ایوان مدائن، ضمن اشاره به سینیۀ بحتری، به این نکته میپردازد که خاقانی در سرودن این اثر، از بحتری تأثیر نپذیرفته و شباهت سخن او با اثر بحتری به اقتضای موضوع سخن است (1387: 1111).
«نگاه نوستالژیک خاقانی و بحتری به ایوان مدائن» عنوان مقالۀ دیگری است که نویسندگان آن، این دو قصیده را در یک جنبۀ محتوایی (نوستالژی) بررسی کردهاند.
بالا بودن بسامد استعارۀ مکنیه با توجّه به نمودار دوم و بخش وسیعی از قصیده که خاقانی به توصیف دجله و پندهای ایوان اختصاص داده است، نظر ما را در مورد پیوند یگانگی ذهن شاعر با موضوع در این سروده تأیید میکند.