Abstract:
در این مطالعه مؤلّفههای اصلی آموزش محیط زیست در کتاب درسی شیمی پایه دهم سال تحصیلی 99- 1398 به روش شانون مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر کاربردی – توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. به دلیل محدودیت جامعه آماری که- ماهیّت موضوع مورد تحقیق ایجاب می نمود- نمونه گیری انجام نشد و کل محتوای کتاب اعم از متن، شکل، حاشیه، پرسش و سایر آیتمهای موجود در آن به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. شش مؤلّفهی آب، هوا، خاک، جانوران و گیاهان، آلودگیهای صوتی، و انرژی به عنوان مؤلّفههای اصلی آموزش محیط زیست قلمداد گردید. تجزیه و تحلیل دادهها به روش فوق الذکر نشان داد، بر خلاف مؤلّفهی هوا که بیشترین فراوانی را داشت مؤلّفهی آب با ضریب اهمّیّت 2611/0 بالاترین بار وزنی را به خود اختصاص داد، در مقابل آلودگیهای صوتی با ضریب اهمّیّت صفر پایین ترین درجهی اهمّیّت را داشته و خاک، انرژی، جانوران و گیاهان و هوا به ترتیب از بار وزنی و درجه اهمّیّت کمتری برخوردار هستند.
In this study, the main components of environmental education in the tenth grade chemistry textbook in the academic year 1398-99 have been studied by Shannon method. The present study is applied-descriptive and content analysis. Due to the limitations of the statistical population, which the nature of the subject under study required, sampling was not performed and the entire content of the book, including text, shape, margin, question and other items in it, was selected as a sample and examined. Six components of water, air, soil, animals and plants, noise pollution, and energy were considered as the main components of environmental education. Analysis of the data by the above method showed that, unlike the air component, which had the highest frequency, the water component with a significance coefficient of 0.2611 had the highest weight load, in contrast to noise pollution with a significance coefficient zero has the lowest degree of importance, and soil, energy, animals, plants, and air have less weight and degree of importance, respectively.
Machine summary:
تقريبا، همه ي کشورها ترکيبي از توسعه ي اقتصادي، اجتماعي و همراه با حفظ محيط زيست را هدف قرار داده اند، هر چند علاوه بر آن ممکن است ، اهداف خاص و متنوع ديگري را هم دنبال نمايند (ساچز، 12 1 Anastas 2 Zimmerman 3 Education for Sustainable Development 4 United Nations Conference on Environment and Development 5 UNICEF 6 Burmeister 7 De Haan 8 Mogensen, 9 Schnack 10 Crespo 11 Kanapathy 12 Sachs ٢٠١٢، ص .
با اين همه از آنجا که ، در کتب درسي شيمي رسالت اصلي، تربيت افرادي معرفي شده است که بتوانند با کسب سواد علمي شيمي، سطح زندگي خود را ارتقا دهند(سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، ١٣٩٨) و يکي از ابعاد اين ارتقا بنا به اعتراف جامعه ي بين الملل افزايش سواد زيست محيطي است _ سوادي که دانش آموزان به عنوان آينده سازان هر جامعه انساني اگر به واسطه ي آن حس قدرشناسي، علاقه و گرايش مثبت نسبت به محيط يابند بقاي حيات بشري و آينده زندگي انسان تضمين خواهد شد_ در اين پژوهش کتاب درسي شيمي پايه دهم سال تحصيلي ٩٩-١٣٩٨، مورد تحليل و بررسي قرار گرفت و سعي شد با روشي علمي نشان داده شود که در اين کتاب به چه ميزان و با چه نسبتي به آموزش مؤلفه هاي اصلي آموزش هاي زيست محيطي به عنوان يکي از ابعاد آموزش براي توسعه ي پايدار توجه شده است .
به عبارتي ديگر، از نظر هدف کاربردي است و به بررسي وضعيت موجود آموزش مؤلفه هاي زيست محيطي در کتاب درسي شيمي پايه ي دهم پرداخته است و مي کوشد تا اطلاعات لازم براي برنامه ريزي ارتقاي سواد زيست محيطي دانش آموزان را فراهم نمايد و از آنجا که با مطالعه اسناد کتابخانه اي و الکترونيکي از قبيل مقالات ، پايان نامه ها و کتب مرتبط با آموزش شيمي و محيط زيست در رابطه با موضوع مورد تحقيق ، مباني نظري و اسنادي استخراج و طبقه بندي شده اند روش کار توصيفي ميباشد (دلاور، ١٣٨٧، ص .