Abstract:
چکیده :این مقاله در صدد است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چه شرایطی در دوره صفویه موجب گسترش فلسفه و عطف توجه به مواد درسی مانند منطق و فلسفه در مدارس و نیز نگارش رساله های مهم فلسفی در این دوره شده است؟ عصر صفوی از دورانهای مهم تاریخ ایران است که مذهب تشیّع دوازده امامی به عنوان مذهب رسمی در کشور استقرار یافت. حکمت و فلسفه اسلامی نیز یکی از شکوفاترین دوره های خود را در ایران اسلامی و بخصوص در شهرهای شیراز و اصفهان، در این دوره سپری نموده است. در این مقاله، شرایطی چون «وضعیت مذهب» و نیز «روشهای خاص آموزشی» در عصر صفوی و همچنین «سیاستهای سلاطین صفوی» از جمله حمایت از مراکز تعلیم و تربیت و استقبال از مهاجرت علمای جبل عامل و حمایت از تاسیس مراکز آموزشی مناسب و مدارس علمی مهم و کمک به تاسیس و تقویت کتابخانه ها به منزله زمینه های رشد و گسترش فلسفه در این عصر شناخته شده است. واژگان کلیدی: فلسفه اسلامی، عصر صفوی، مدارس شیراز، مدارس اصفهان
This article intends to respond to this main question that what conditions led to development of philosophy in this era with a consideration given to course materials like logic and philosophy in seminaries as well as writing of important philosophical treatises? The Safavid era is one of the important periods in Iranian history where the twelve-Imam Shi’a as the official religion was established in the country. The Islamic philosophy and theosophy has spent one of the most flourishing spans in the Islamic Iran, particularly in the cities of Shiraz and Isfahan. In this article, conditions recognized in this age are “situation of religion”, “specific educational methodologies” in the Safavid era, “Policies of the Safavid Sultans” including support of education centers, welcome of migration of Jebel Amel scholars, support of establishing suitable training centers and major seminaries and contribution to constitution and consolidation of libraries as grounds for growth and development of philosophy.
Machine summary:
شناسايي شرايط موثر بر گسترش فلسفه و حکمت در عصر صفوي محمدحسين ايراندوست ، معصومه حسن دوست (تاريخ دريافت : ١٣٩٤/١١/١٣؛ تاريخ پذيرش : ١٣٩٤/١١/٢٩) چکيده اين مقاله در صدد است تا به اين پرسش اصلي پاسخ دهد که چه شرايطي در دوره صفويه موجب گسترش فلسفه و عطف توجه به مواد درسي مانند منطق و فلسفه در مدارس و نيز نگارش رساله هاي مهم فلسفي در اين دوره شده است ؟ عصر صفوي از دورانهاي مهم تاريخ ايران است که مذهب تشيع دوازده امامي به عنوان مذهب رسمي در کشور استقرار يافت .
در اين مقاله ، شرايطي چون «وضعيت مذهب » و نيز «روشهاي خاص آموزشي» در عصر صفوي و همچنين «سياستهاي سلاطين صفوي» از جمله حمايت از مراکز تعليم و تربيت و استقبال از مهاجرت علماي جبل عامل و حمايت از تاسيس مراکز آموزشي مناسب و مدارس علمي مهم و کمک به تاسيس و تقويت کتابخانه ها به منزله زمينه هاي رشد و گسترش فلسفه در اين عصر شناخته شده است .
در اين مقاله ابتدا عوامل گسترش و رشد علوم ديني در عصر صفوي اعم از فقه و اصول و حديث و فلسفه و حکمت مطرح شده و وضعيت علمي و آموزشي در عصر صفوي و نيز وضعيت مراکز تربيت و تعليم و روش هاي آموزشي و تاثير پديده مهاجرت علماي جبل عاملي به ايران ، مورد بحث قرار گرفته و سپس وضعيت آموزش فلسفه و منزلت آن در دوره صفوي و مواد درسي حکمت و فلسفه و سياستهاي سلاطين صفوي نسبت به تقويت وتاسيس فضاهاي آموزشي و کتابخانه ها به عنوان شرايط موثر بر گسترش فلسفه و حکمت مورد بحث قرار گرفته است .