Abstract:
چکیده آثار شناختهشدة عرفانی، گسترة وسیعی از ادبیّات ایران را در برمیگیرد؛ این گستره هنوز آثار ناشناختهای را از بزرگان این سرزمین در خود نهفته دارد که احیا و معرّفی آنها بر عهدة ادبپژوهان است. نسخة مورد بررسی، ترجمه و شرح مفصّلی است به زبان فارسی بر رسالة «طبّالقلوب» علاءالدّین محمّد نقشبندی، آخرین پیر نقشبندی که به قلم فخرالدّین مظهر، از علما، فقها و منسوبان علاءالدین محمّد نقشبندی در سقز کردستان، در اوایل قرن 14 به رشتة تحریر درآمد. این پژوهش با بهرهگیری از شیوة «توصیفی- تحلیلی» به بررسی این نسخه پرداخته و نیز ویژگیهای زبانی، ارزشهای ادبی و فکری آن را مورد تحلیل قرار داده است. شرح رساله، نثری است روان، آمیخته به نظم، آراسته به آیات و احادیث، اصطلاحات عرفانی و ترکیبهای گیاهشناسی و طبی. یافتههای تحقیق نشانگر آن است که این اثر ادبی متأثر از ادبیّات دورة بازگشت و نثر سعدی در گلستان است و از نظر زبانی از قواعد زبان عربی تأثیر پذیرفته و کهنگی واژگان و کلامش به سبب وفاداری به شیوة عرفای سلف است.
Abstract Well-known mystical works cover a vast spectrum of literature of Iran. This spectrum already includes unknown works of the nobles of this country, which must be regenerated and introduced by the writers. The reviewed text, is a Persian translation and a detailed copy of Teb-ol-Qoloub Dissertation written by Alaedin Mohammad Naghshbandi, the latest spiritual guide of Naghshbandi, which is written by Fakhredin Mazhar, one of the scholars and jurisconsults, and one of the relatives of Alaedin Mohammad Naghshbandi, in Saghez, Kurdistan, in early 14th century. Having taken advantage of descriptive-analytical method, this research has reviewed the said text and has analyzed it with respect to lingual aspects, and, literary and intellectual values. Dissertation description is a fluent prose combined with verses, well-arranged with verses and hadith, mystical expressions, as well as botanical and medical compounds. Research discoveries indicate that this literary text is impressed by the literature of literary return and Sa’di prose in Golestan, and has been under lingual impression of the grammar of Arabic Language, and the oldness of its lexicon and wording is because of its adherence to the past mystics methods.
Machine summary:
بررسي محتوايي و سبکي نسخۀ خطي «ترجمه و شرح رسالۀ طب القلوب » آمنه کمالي ١ گروه زبان و ادبيات فارسي واحد بوشهر ،دانشگاه آزاد اسلامي- بوشهر- ايران 2 شمس الحاجيه اردلاني(نويسندة مسئول ) گروه زبان و ادبيات فارسي واحد بوشهر ،دانشگاه آزاد اسلامي، بوشهر، ايران سيدجعفر حميدي ٣ گروه زبان و ادبيات فارسي واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامي ،بوشهر ـ ايران تاريخ دريافت : ٩٦/١٠/٨ تاريخ پذيرش :٩٧/٢/٩ چکيده آثار شناخته شدة عرفاني، گسترة وسيعي از ادبيات ايـران را در برمـيگيـرد؛ ايـن گستره هنوز آثار ناشناخته اي را از بزرگان اين سرزمين در خـود نهفتـه دارد کـه احيا و معرفي آن ها بر عهدة ادب پژوهان اسـت .
(نقشبندي، ١٩٨٩: ٤٧) شيخ عبدالکريم مدرس (١٣٨٤ش وفات )، عارف ، فقيه و مفتي شافعيۀ بغـداد در مقدمـه اي کـه بر اين شرح نگاشته است ، اين رساله را اين گونه معرفـي مـيکنـد: «و قـد إشـتملت علـي نصـايح جليلۀ و فرائد جميلۀ لتوجيه المؤمنين الي اليقظۀ و الإنتبـاه لأداء الواجبـات فـي الـدين و تـداوي أمراض القلب للخلاص من قيود غفلۀ الغافلين ، أحببـت أن اضـيف اليـه مقدمـۀ للتعريـف بشـيخي المرحوم علاءالدين صاحب رسالۀ (طب القلوب ) و الخادم الـدين ؛ کـي يقتـدي بـه مـن أراد سـلوک مسالک الأخيار، و يهتدي بأنواره من أراد الوصول الي مقاصد الأبرار.
(نسخۀ ش ١١) چگونگي و دليل تأليف اثر: مترجم و شارح نسخه ، شيخ فخرالدين مظهر، علت پـرداختن بـه تـأليف و روش ترجمـه و شـرح رساله را اين گونه بيان ميکند: «چون عبارت آن عربي و فارسيداناني که به زبـان عربـي آشـنايي چندان نداشتند از موائد فوائد آن بهره حاصل نبود.