Abstract:
هدف پژوهش حاضر، بررسی مقولههای اخلاق شهروندی در محتوای دروس تاریخ پایۀ پنجم و ششم ابتدایی است. این پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش تحلیل محتواست. برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از روشهای توصیفی و روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل کتابهای تایخ پنجم و ششم ابتدایی 98- 1397 است. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در محتوای تاریخی کتابهای مطالعات اجتماعی پایۀ پنجم و ششم ابتدایی بخش تاریخ، از بین مؤلفههای مورد بررسی، مؤلفۀ خودآگاهی و احترام به ترتیب با ضریب اهمیت 144/0 و 140/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و در این میان مؤلفه رعایت قانون، محیط زیست، پذیرش دیگران و تصمیم گیری به ترتیب با ضریب اهمیت 00004/0 و 00004/0 و 00002/0 و00002/0 کمترین میزان توجه بخش تاریخی کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ پنجم و ششم ابتدایی را به خود اختصاص دادهاند
The present study tries to analyze based on the components of moral citizenship content of the social studies lessons of the fifth and sixth grades in primary school. The content analysis method is used for this applied research. On the other hand, descriptive and Shannon entropy methods method are used to analyze the data. The statistical population includes social studies books of the fifth and sixth grades in primary school during 2011-2018 The results of content analysis showed that the highest importance coefficients were 0.0500 and 0.0500 which belonged to environmental protection and self-awareness, respectively and the lowest importance coefficient was 0.0090 which belonged to observance of the law.
Machine summary:
نوري چراتي (١٣١٣) به تحليل محتواي کتاب مطالعات اجتماعي پايۀ ششم ابتدايي بر مبناي مؤلفه هاي حقوق شهروندي پرداخته که براي تحليل اين داده ها، از آمار توصيفي، شامل روش تحليل محتوا استفاده شده است .
حسن نژاد (١٣١٣) با تحليل جايگاه مؤلفه هاي تربيت شهروندي در محتواي برنامۀ درسي مطالعات اجتماعي پايۀ ششم دوره دبستان ، به اين نتيجه دست يافت که از ميزان ١٣ ويژگي تربيت شهروندي در کتاب مطالعات اجتماعي پايۀ ششم ابتدايي، به آن ميزان که به مؤلفۀ رعايت اصول اخلاقي توجه شده اما به مؤلفه هاي مهم ديگري هم چون حساسيت نسبت به رفاه و آسايش ديگران ، پرورش مشارکت فعال ، اتخاذ تصميم آگاهانه ، بررسي عقايد، آگاهي از جامعه جهاني، دارا بودن حس وطن پرستي و احترام به تکثر، توجه کمتري شده است .
مقدار تفاوت مشاهده شده بين فراواني پاسخ ها از لحاظ آماري معنادار است ؛ يعني خيدو محاسبه شده (٢٢٤/١٠٦) از خيدو جدول (١١/٦٨) با احتمال ٠/٠٥ خيلي بيشتر است ؛ به عبارت ديگر ميزان توجه محتواي بخش تاريخ دو کتاب مطالعات اجتماعي پايۀ پنجم و ششم به مؤلفه هاي پرورش اخلاق شهروندي يکسان نيست .
نتايج تحليل محتواي بخش تاريخ کتاب مطالعات اجتماعي پايۀ پنجم و ششم از نظر ميزان توجه به مؤلفه هاي پرورش اخلاق شهروندي (به تصویر صفحه مراجعه شود.
نتايج اين پژوهش درزمينۀ فراواني مؤلفه هاي پرورش اخلاق شهروندي در محتواي دو کتاب پايۀ پنجم و ششم با نتيجۀ پژوهش محمد جاني در سال ١٣١٥ تحت عنوان «جايگاه شهروند جهاني در برنامۀ درسي مطالعات اجتماعي پايۀ ششم ابتدايي» همسو ميباشد که هر دو پژوهش ، نشان از توجه کم محتواي کتب مورد بررسي به مؤلفه هاي پرورش اخلاق شهروندي دارد.