Abstract:
در این نوشتار به شاخصهای کمی و کیفی مهم و پایهای در تعیین الگوی کشت ارقام برنج خزر، بینام و طارم و 10 شاخص از سنجههای مهم دیگر در زراعت برنج توجه شده است. برای این منظور از نظر و تجربه کشاورزان و خبرگان این بخش استفاده شده است. این شاخصها از راه فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و با بهرهگیری از مدل تحلیل توسعهای چانگ که در آن اعداد مورد استفاده مثلثی فازی هستند، وزندار شدند. وزنهای اولویتبندی شده، در مدل برنامهریزی خطی به کار گرفته شد و بهترین الگوی کشت در شالیزارهای شهرستان بابلسر در سال زراعی1390 به دست آمد. در این مدل محدودیتهای اصلی کشاورزان شامل (زمین، آب، سرمایه، نیرویکار، کودهای شیمیایی، تراکتور و سموم دفع آفات گیاهی) در نظر گرفته شد و الگوی بهینه کشت به دست آمد. بنا بر نتایج به دست آمده از تحقیق الگوی کشت بهینه شهرستان بابلسر با استفاده از مدل برنامهریزی خطی معمولی، کشت برنج بینام (10200 هکتار) و طارم (4200 هکتار) را نشان میدهد، این در حالی است که نتایج مدل ترکیب تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامهریزی خطی، به واحدهای زراعی شهرستان بابلسر بر پایه وضعیت موجود افزون بر برنج طارم، به جای برنج بینام کشت برنج خزر را به میزان 10200 هکتار پیشنهاد میکند، که دارای سوددهی بالاتری است.
In this paper important quantitative and qualitative indices for determining cultivation pattern of different varieties of rice including Khazar , Binaam , Tarom as well as 10 basic indices of rice farming have been considered. To do this, the opinion and experience of both farmers and experts have been used. The indices are scaled (weighted) through Fuzzy analytic hierarchy process in-Extent Analysis Method (EA) of Chang- in which the numbers used are Fuzzy triangular. Ranking weights entered linear programming model in order to get the best cultivation pattern of city paddies Babolsar in 1390. The main constraints were land, labor, capital, water, chemical fertilizer, tractor and pesticide. The results of LP model suggest cultivation of both Binaam (10200 hectare) and Tarom varieties (4200 hectare) while the mixture of Fuzzy analytic hierarchy and linear programming model recommends the cultivation of Khazar -10200 hectare-instead of Binaam variety besides Tarom variety in cultivation pattern which has higher benefit.
Machine summary:
در این زمینه بررسیهای پرشماری در داخل و خارج از کشور انجام شده است که از جمله میتوان به بررسی اکبری و زاهدی کیوان (١٣٨٧) در کاربرد تصمیم گیری چند شاخصه فازی در تعیین الگوی بهینه کشت ، محمدیان و همکاران (١٣٨٨) در گزینش الگوی کشت بالقوه محصولات زراعی، مؤتمنی و همکاران (١٣٨٩) در ارزیابی عملکرد راهبردی بانک ها با استفاده از AHP فازی، برجعلی لوو همکاران (١٣٨٩) در ارائه الگوی تفکر راهبردی تصمیم گیری و الویت بندی در شرکت پارس خودرو، مائو و همکاران (٢٠٠٥) و هیل (٢٠٠٥) در مکان یابی و اولویت بندی مکان بهینه دفن بهداشتی پسماندهای جامد و ...
با توجه به بررسیهای یاد شده در این تحقیق ، سعی شده است به کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، اهمیت و درجه اولویت هر یک از گزینه ها (برنج خزر، بینام و طارم )، با توجه به همه شاخص های کمی (سوددهی، سرمایه اولیه لازم ، بازده در هکتار و مدت زمان اشغال زمین ) و کیفی (تخصص و مهارت ، مزیت های منطقه ، مقاومت در برابر آفات ، تضمین خرید، امکان کشت مکانیزه در منطقه و خطرپذیری کشت محصول ) تعیین و با وارد کردن وزن های نهایی استخراج شده در تابع هدف مدل برنامه ریزی خطی، الگوی بهینه کشت محصولات برگزیده ، به منظور تصمیم گیریهای آتی در زراعت محصولات کشاورزی محاسبه شده است .