Abstract:
نظر به وجود برخی دغدغهها و در راستای ایجاد پیوند میان دو نهاد حوزه و دانشگاه، دوره کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و اقتصاد در دانشگاه امام صادق علیهالسلام راهاندازی شد. گذشت بیش از 30 سال از اجرای چنین تجربهای، بستری مناسب برای ارزیابی برنامۀ این دوره را فراهم آورده است. این ارزیابی میتواند برای اجرای آتی این دوره و نیز تدوین و اجرای دروس و گرایشهای تلفیقی مرتبط با اقتصاد اسلامی الهامبخش باشد. ازاینرو هدف مطالعه حاضر تبیین تجارب اساتید و دانشآموختگان دوره کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و اقتصاد از اجرای دوره و ارائۀ تحلیلهایی پیرامون برخی چالشهای اجرای دوره در جهت دستیابی به چارچوب طراحی دورههایی مربوط به آموزش اقتصاد اسلامی است. مطالعه حاضر شامل دو بخش اصلی است. بخش نخست به مطالعۀ کیفی ارزیابی 17 نفر از دانشآموختگان دوره که به روش نمونهگیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند، میپردازد و بخش دوم مقاله به تحلیل نتایج و ارائۀ برخی راهکارها از جانب نویسندگان مقاله به برخی چالشهای پیشروی اجرای دوره به منظور بازبینی اختصاص یافته است. این بخش مبتنی بر روش نظری و تحلیلی و ناظر به نتایج حاصل از ارزیابی مصاحبهشوندگان تدوین یافته است نتایج مطالعۀ حاضر نشاندهندۀ چالشهایی است که طراحان و برنامهریزان دوره اقتصاد اسلامی باید به آنها پاسخ گویند. برای مثال «اختیار یک نظر از سوی طراحان دوره دربارۀ ماهیت اقتصاد اسلامی»، «انتخاب هدف اصیل دوره»، «انتخاب رهیافتی برای ارائه دروس»،«کیفیت و کمیت ارائه دروس (اعم از دروس هتردوکس، ارتودکس، میانرشتهای، مهارتی، درجه دوم و اسلامی)» و «جایگاه و کیفیت ارائه زبان عربی» از مهمترین این چالشهاست.
According to some considerations such as necessity of university and Seminary unification, Continuous MA of Islamic Studies and Economics at the Imam Sadeq University began. More than 30 years after such experience, a suitable space is provided for evaluation the educational program. This evaluation can inspire the implementation of this program in the future as well as the new designing of courses related to interdisciplinary studies of Islamic economics. The aim of this study is an Expression of professors and graduates experiences about the implementation of this program as well as an analysis on some of the program challenges which are mentioned in designing of Islamic economics education.
This study includes two main sections. The first section studies the qualitative assessment of 17 graduated persons that were selected based on purposive sampling. In the second part of this article, the authors provide solutions to some of challenges. This section is based on theoretical and analytical method which analyses the assessments of interviewees.
The results of this study demonstrate the challenges that designers and planners of Islamic economics courses should respond to them. For example challenges such as "consensus about the nature of Islamic economics", "choosing the original goal and the approach for the educational program", "quality and quantity of courses (including Heterodox, Orthodox, interdisciplinary, skill oriented, philosophical and Islamic studies)", and “The status of the Arabic language” are the most important.
Machine summary:
در مواجهه اول ممکن است تفاوت رشته کارشناسي ارشد ناپيوسته معارف اسلامي و اقتصـاد بـا رشته هاي کارشناسي و کارشناسي ارشد ناپيوسـته اقتصـاد اسـلامي بـه انـدازهاي باشـد کـه نتـوان بهرهگيري چنداني را از اين مقاله براي طراحي چنين دورههايي انتظار داشت اما کمي دقت به نظـر نمي رسد ارزيابي دوره ارشد پيوسته رشته معارف اسلامي و اقتصاد و بهرهگيري از دلالـت هـاي ايـن تحقيق جهت طراحي دوره اقتصاد اسلامي ، از محدوديت ها و نارسايي هاي اين تحقيق به شمار آيـد، چرا که با توجه به هدف اصيل دوره معارف اسلامي و اقتصاد در تربيتنظريه پرداز اقتصـاد اسـلامي و نيز کارشناس مجهز به فن و دانش اقتصاد اسلامي و انطباق نسبي آن با هدف و خروجـي يـک دوره اقتصاد اسلامي ، از دو طريق مي توان مقدمات چنين استفاده اي را مهيـا سـاخت : در حالـت نخسـت مي توان از دلالت ها و پيشنهادهاي اين تحقيق براي برگـزاري دورههـاي کارشناسـي ارشـد پيوسـته اقتصاد اسلامي بهره برد و در حالت دوم مي توان به دلالت هايي براي چينش دروس دوره کارشناسي و کارشناسي ارشد ناپيوسته رشته اقتصاد اسلامي دست يافت .
تا اين جاي بحث پاسخ پرسش نخست اين مطالعه ارائـه گرديد؛ اما به نظر مي رسد نيازمند دقت ورزي بيشتري براي پاسـخ بـه پرسـش دوم هسـتيم ؛ اينکـه چگونه نتايج و تحليل هاي مربوط به دوره کارشناسي ارشد پيوسته معـارف اسـلامي و اقتصـاد بـراي طراحي يا بازبيني دورههاي اقتصاد اسلامي الهامبخش باشد؟ در اين راستا مي توان متناظر با مباحث هشتگانه پيشين ، به نکات چالش برانگيـزي کـه در طراحـي يـک دوره اقتصـاد اسـلامي بايـد لحـاظ شود،اشاره داشت .