Abstract:
تغییر در الگوی ژئومورفولوژیک رودها از جمله مسایلی است که باید در مدیریت محیطی به علت پیامدهایی که بر بهرهبرداری از زمینهای زراعی حاشیه رودها، تأمین مواد و مصالح ساختمانی میگذارد مورد توجه خاصی قرار گیرد. برداشت از منابع رسوبی بستر و کناره ازجمله عواملی است که موجب تغییر در الگوی مورفولوژیکی رودها میشود. در این پژوهش، با استفاده از روش سریهای زمانی و عکسهای هوایی سال 1381، تصویر ماهواره سنجنده کارتوست IRS سال 2009 با قدرت تفکیک 5 متر از منطقه مورد مطالعه و استفاده از نرمافزارهای Arc GIS ،Auto CAD و Global Mapper اقدام به محاسبه و اندازهگیری تغییر در پارامترهای هندسی رودخانه شده است. با استفاده از دادههای مذکور و انجام پیمایش میدانی، تغییرات مورفولوژیکی بخشی از رودخانه کشکان در شهرستان خرمآباد از پل کشکان تا روستای چم داوود به طول تقریبی 14 کیلومتر مطالعه و شناسایی گردید. استقرار و تمرکز سه معدن برداشت شن و ماسه در این بازه کوتاه، موجب تغییرات عمدهای در بستر و کنارههای رود کشکان شده است. مقایسه زمانی - مکانی تغییرات در پارامترهای هندسی رودخانه (ضریب خمیدگی، شعاع نسبی، طول دره، طول موج و زاویه مرکزی) در دو بازه زمانی 1381 تا 1388 نشان میدهد که عامل اصلی تغییر در بیش از نیمی از تغییرات در خمیدگیهای رود در بازه زمانی مطالعاتی، برداشت شن و ماسه از بستر و کناره رودخانه بوده است. همچنین عوامل دیگری نظیر پویایی رود و احداث پل و بند انحرافی در طول این مسیر نیز از جمله عوامل دیگر تغییرات فراوان در رود مورد مطالعه بودهاند.
Changes in a riverchr('39')s geomorphologic pattern would be considered in all environmental plannings because this change has special consequences on land ownership properties, the use of cultivable lands on riverschr('39') banks and supply of constructional materials. Sand and gravelmining of the river beds are among factors that lead to changes in river bed patterns. In this research, we investigate geomorphological changes in sections of Kashkan River in Khoramabad County from Kashkan Ancient Bridge to Cham Davood Village, approximately 14 km distance. There are three sand and gravel mining sites in this short length of river which have caused major changes in the bed and banks of the case study river. We used a temporal resolution aerial photos of 1381 (A.H.) and Cartosat images of IRS by 5 meter resolution of 2009 of the study region. We used ARC/GIS, AutoCAD, and Global mapper to calculate and measure geometrical parameters that changed during this time period. By comparing spatio-temporal changes, results showed that sand and gravel mining was a major factor of about 50 percent of changes that occurred in the study area. River dynamic, bridge and curving dams’ construction in the river course were other factors of changes.