Abstract:
درسال 1990 در گزارش برنامه عمران ملل متحد شاخص مرکب توسعه انسانی موسوم به HDI توسط کارشناسان آن سازمان مطرح شد، این شاخص از ترکیب شاخص های امید به زندگی، نرخ باسوادی و درآمد سرانه به دست می آید. بررسی شاخص های توسعه انسانی جزء ملزومات برنامه ریزی و تصمیم گیری برای هر کشوری به حساب می آید. در پژوهش حاضر سعی می شود تا با بررسی شاخص های اقتصادی توسعه انسانی کشورهای اسلامی خاورمیانه میزان محرومیت و توسعه آن ها را مورد ارزیابی قرار گیرد و پس از طبقه بندی به نمایش تفاوت ها و تشابهات کشورها پرداخته شود. داده های خام با جهان، کشورهای کمتر توسعه یافته و درحال توسعه مقایسه و بررسی شده اند. از نتایج تحقیق پیداست کشورهایی مانند سوریه، فلسطین، یمن و لبنان از نظر شاخص های یاد شده و درجه توسعه یافتگی دارای وضعیت ضعیف تری هستند. از دلایل این عقب ماندگی و جابه جایی رتبه ها می توان به جنگ های داخلی و خارجی، تهدیدات امنیت انسانی، سیاست های خارجی و منطقه ای، اختلافات ایدئولوژیکی و مرزی و همچنین شرایط جغرافیایی اشاره کرد.
In 1990, in a report by the United Nations Development Program (UNDP), a composite Human Development Index (HDI) was introduced by experts from that organization, a combination of life expectancy, literacy rate and per capita income. The study of human development indicators is one of the planning and decision-making requirements for any country. In the present study, we try to evaluate the degree of deprivation and their development by examining the economic indicators of human development in the Islamic countries of the Middle East, and after classifying, the differences and similarities of the countries are shown. Raw data have been compared with the world, less developed and developing countries. The results of the research show that countries such as Syria, Palestine, Yemen and Lebanon are in a weaker position in terms of these indicators and the degree of development. Reasons for this backwardness and shift in rank include civil and foreign wars, threats to human security, foreign and regional policies, ideological and border differences, as well as geographical conditions.
Machine summary:
در سـال ٢٠١٨ ایـن نـرخ در کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعه یافته به ١٠٦٧٦ و ٢٦٨٨ افزایش پیدا کرده است که عراق ، عمان ، عربستان ، بحرین ، لبنان ، مصر، قطر، امارات ، کویت ، ایران و ترکیه بـالاتر از متوسـط کشـورهای درحـال توسـعه و فلسـطین ، اردن و یمـن پـایین تـر از متوسـط کشورهای کمتر توسه یافته قرار گرفته اند، حتی کشورهای اردن و یمن طـی سـال هـای ٢٠٠٥ تا ٢٠١٨ با کاهش تولید ناخالص داخلی(سرانه ) رو به رو بوده انـد.
در سال ٢٠١٨ نرخ درآمد به ترتیب معادل است بـا ٠,٧ و ٠,٤ کـه کشورهای عراق ، عمان ،اردن ، عربستان ، بحرین ، قطر، امارات ، کویت ، ایران و ترکیه بالاتر از میانگین کشورهای درحال توسعه و کشورهای سوریه و فلسطین پـایین تـر از متوسـط کشورهای کمتر توسعه یافته قرار گرفته اند، نتایج جدول حاکی از مطلوب بودن وضعیت درآمدی در سال ٢٠٠٥ است .
52, 4 (به تصویر صفحه رجوع شود) با توجه به ضریب موریس ، بررسیهای انجام شـده از ٩ شـاخص اقتصـادی توسـعه انسانی در کشورهای اسـلامی خاورمیانـه در سـال ٢٠١٨، بـه ترتیـب کشـورهای قطـر، امارات ، بحرین ، کویت ، ترکیه ، عربستان ، عمان ، ایران ، مصر، فلسطین ، یمن ، عراق ، لبنـان ، سوریه و اردن در رتبه های ١تا ١٥ قرار گرفته اند و کشورهای امارات ، بحـرین و کویـت در دسته کشورهای با توسعه متوسط و قطر در زمره کشورهای توسعه بـالا قـرار گرفتـه است .