Abstract:
ﺣﺴﺎﺑﺪاران ﺣﺮﻓﻪای ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ رﻋﺎﯾﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻨﯽ ﺑﻪ رﻋﺎﯾﺖ اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪای ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ در ﺑﺮوز ﺗﻘﻠﺐ و ﻓﺴﺎد ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺖ، ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺎ ﻫﻤﻮاره اﯾﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان داﻧﺶآﻣﻮﺧﺘﮕﺎن رﺷﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری را ﺑﻪ ﺻﻼﺣﯿﺖﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺠﻬﺰ ﻧﻤﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ، ﻣﺪلﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺻﻼﺣﯿﺖﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ در ﺣﺴﺎﺑﺪاری اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﺪل ﺳﻪ ﺑﻌﺪی اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺻﻼﺣﯿﺖﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﺪل ﺳﻪ ﺑﻌﺪی آﻣﻮزش ﺻﻼﺣﯿﺖﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮ آﻣﻮزش ﯾﺎزده ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه آﻣﻮزش ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ و ﺑﻪ ﺻﻮرت درس ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﺎمل داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ رﺷﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎی ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﻮد و از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪای (دو ﻣﺮﺣﻠﻪای) اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻋﺘﺒﺎر ﺳﻨﺠﯽ ﻣﺪل ﻓﻮق از ﻃﺮح ﭘﯿﺶآزﻣﻮن-ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺑﺎ ﮔﺮ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮارﯾﺎﻧﺲ ﺗﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮی ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺸﺎن داد ﮐﻪ آﻣﻮزش ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎﻋﺚ ارﺗﻘﺎی رﺷﺪ اﺧﻼﻗﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻣﯽﺷﻮد. از اﯾﻦ رو، ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آن در ﻣﺤﯿﻂ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ، داﻧﺶآﻣﻮﺧﺘﮕﺎن رﺷﺘﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﺑﺎ ﺻﻼﺣﯿﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻪ ﺷیوه مناسب آشنا شوند.
It is expected that accountants provide information which increases the ability of decision making and professional judgement. In this regard, the rendered information should entail characteristics such as ethical principles. In other words, professional accountants should comply not only with the accounting standards and technical norms, but also with ethics which is a preventive factor in financial fraud and corruption. However, the question is how to equip accounting graduates with ethical competencies. Increasing attention to this issue in recent years has resulted in creation of some models for educating ethical competencies. In the present research, the validity of three-dimensional model of ethical competencies’ education has been analyzed. Three-dimensional model of ethical competencies’ education emphasizes on education of eleven competencies as a separate course with combinational teaching method. The statistical population has consisted of bachelor students majoring accounting at the universities in Tehran. Moreover, two-stage sampling technique has been used as a sampling method. The research has been implemented using Pretest-posttest control group design and the data have been analyzed by univariate analysis of covariance. The results have shown that the mentioned ethical education has developed the students’ moral judgements. So, it is expected that by using the model in academia, accounting graduates will become familiarized with necessary competencies to make ethical decisions.
Machine summary:
اعتبارسنجی مدل سه بعدی آموزش صلاحیت های اخلاقی در رشته حسابداری / جعفر باباجانی استاد گروه حسابداری ، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران / علی ثقفی استاد گروه حسابداری ، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران / وجه الله قربانی زاده دانشیار گروه مدیریت دولتی ، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران / هیوا رستگار مقدم دانشجوی دکتری رشته حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران چکیده حسابداران حرفه ای باید علاوه بر رعایت استانداردها و ضوابط فنی به رعایت اخلاق حرفه ای که عاملی پیشگیرانه در بروز تقلب و فساد مالی است ، متعهد باشند.
به عبارت دیگر، پرسش اصلی این تحقیق آن است که آیا محتوای آموزشی رشته حسابداری از طریق آموزش صلاحیت های اخلاقی ارتقا مییابد؟ در راستای پاسخگویی به پرسش مذکور، اثربخشی مدل آموزش صلاحیت های اخلاقی در رشته حسابداری از طریق اعتبارسنجی مورد بررسی قرار گرفت .
در تحقیق حاضر، مدل سه بعدی آموزش صلاحیت های اخلاقی که پیشتر توسط محقق با توجه به ویژگیهای موجود در محیط دانشگاهی ایران و با اقتباس از منابع فوق طراحی شده است ، مورد بررسی و اعتبارسنجی قرار گرفته است .
با توجه به مطالب ارائه شده در بخش مقدمه ، روش تلفیقی برای آموزش صلاحیت های اخلاقی در مدل آموزش اخلاق مورد استفاده قرار میگیرد.
همانطور که مشاهده میشود، با وجود آنکه ضرورت رسیدگی به این موضوع در سال های اخیر در تحقیقات بین المللی مورد تأکید قرار گرفته اما در ایران موضوع صلاحیت های اخلاقی در رشته حسابداری تاکنون به طور جدی بررسی نشده است .
در سال های اخیر و در پی گزارش کمیسیون خط مشی، تحقیقاتی در زمینه اخلاق حرفه ای، ضرورت آموزش اخلاق در محیط دانشگاهی و نیز شناسایی صلاحیت های اخلاقی موردنیاز برای آموزش به دانشجویان رشته حسابداری انجام شده است .