تاثیر ویژگی‌های هندسی عرصه‌های شهری بر دمای سطح زمین؛ نمونۀ موردی: کلان‌شهر تهران Journal Article

Writer: پوردیهیمی، شهرام ؛ مشایخ فریدنی، سعید ؛

صفّه پاییز 1400، دوره سی و یکم - شماره 3 ، ب (Ministry of Science (‎20 page(s) - From 59 to 78 )

Keywords: پدیدۀ جزیرۀ حرارتی هندسة محیط ساخته شده عرصة اقلیم محلی دمای سطح زمین ریخت شناسی شهری Land Surface Temperature Heat Island phenomenon Urban morphologies Built environment geometries Local microclimate

fa ar en

Abstract:

در دهه‌های اخیر چیدمان هندسی و عناصر ریخت‌شناسی شهرها به مثابۀ عوامل مؤثر بر شکل‌گیری و شدت بخشیدن به پدیدۀ جزیرۀ حرارتی بیش‌ازپیش شناخته و پژوهش‌هایی در خصوص یافتن تأثیرات شاخص‌های معرف این موضوعات در مقیاس‌های فضایی مختلف بر این پدیده انجام شده است، هرچند تأثیر مکانی‌ـ زمانی این شاخص‌ها و نیز مدلی برای تفسیر و طبقه‌بندی آن‌ها تنها در سالیان اخیر موضوع برخی از مطالعات بوده است. متأسفانه مطالعات در زمینۀ شاخص‌های طرح‌شده در شهرهای بزرگ و مهم کشور کماکان مغفول مانده و پژوهش‌هایی با این زمینه کمتر صورت گرفته است. در این مقاله نحوۀ ارتباط میان دمای سطح زمین با طبقات ریخت‌شناسانۀ محیط انسان‌ساخت مطابق با الگوی عرصه‌های اقلیم محلی، که یک چارچوب استاندارد برای توصیف شکل و عملکرد شهرها در مطالعات اقلیم شهری است، مطالعه و ارزیابی شده است. عرصه‌های اقلیم محلی برای مناطق شهری کلان‌شهر تهران بر اساس روش پیشنهادی پورتال پایگاه اطلاعات شهری جهان مطالعه و ارزیابی شده و مناطق شهری تهران درمجموع به هفده طبقۀ مربوط به هندسۀ احجام ساختمانی و پوشش اراضی، با وضوح (رزولوشن) 100 متر و توسط ابزارهای پایش شهری و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی نظیر Google Earth، ArcGIS، و SAGA GIS و با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 در طول یک سال طبقه‌بندی گردیده است. نتایج تحلیل‌های فضایی و آماری نشان داد که در طول سال بیشترین شدت جزایر حرارتی مربوط به عرصه‌های فاقد ساختار ساختمانی و همچنین ساختارهای درشت‌دانه و صنعتی بوده و کمترین تفاوت با میانگین دمای کلیۀ سطوح شهری تهران مربوط به طبقات با ساختارهای بلندمرتبۀ فشرده و کوتاه‌مرتبۀ پراکنده است. همچنین ساختارهای کوتاه‌مرتبه و میان‌مرتبۀ فشرده کمترین میانگین دمایی را در طول سال در کل شهر داشته‌اند.

Abstract: (Translated by AI)

فی العقود الاخیره، تم التعرف علی الترتیب الهندسی والعناصر المورفولوجیه للمدن کعوامل موثره فی تشکیل وتعزیز ظاهره الجزیره الحراریه بشکل متزاید، وتمت دراسات حول العثور علی تاثیرات الموشرات المعرفه لهذه الموضوعات فی المقاییس المکانیه المختلفه علی هذه الظاهره، علی الرغم من ان التاثیر المکانی والزمانی لهذه الموشرات ونموذج لتفسیر وتصنیفها کان موضوع بعض الدراسات فقط فی السنوات الاخیره. وللاسف، فان الدراسات حول الموشرات المعنیه فی المدن الکبیره والمهمه فی البلاد لا تزال مغموره وهناک القلیل من الابحاث فی هذا المجال. فی هذه المقاله، تم دراسه وتقییم کیفیه العلاقه بین درجه حراره سطح الارض والفيات المورفولوجیه للبیيه البشریه المصنعه وفقا لنموذج المجالات المناخیه المحلیه، وهو اطار قیاسی لوصف شکل واداء المدن فی دراسات مناخ المدن. تم دراسه وتقییم المجالات المناخیه المحلیه للمناطق الحضریه لمدینه طهران الکبری بناء علی المنهج المقترح من بوابه معلومات المدن العالمیه، وتم تصنیف المناطق الحضریه لطهران اجمالیا الی سبعه عشر فيه تتعلق بهندسه الاحجام البنايیه وتغطیه الاراضی، بدقه 100 متر، ومن خلال ادوات المراقبه الحضریه ونظم المعلومات الجغرافیه مثل Google Earth وArcGIS وSAGA GIS وباستخدام صور الاقمار الصناعیه لاندسات 8 خلال عام واحد. واظهرت نتايج تحلیل الفضاء والاحصايیات ان اکبر شده للجزر الحراریه خلال العام تعود الی المجالات التی تفتقر الی الهیاکل البنايیه وایضا الهیاکل الکبیره الحجم والصناعیه، وان اقل اختلاف مع متوسط درجه حراره کافه السطوح الحضریه فی طهران تعود الی الفيات ذات الهیاکل المرتفعه المکتظه والهیاکل القصیره المبعثره. وکذلک، کانت الهیاکل القصیره والمتوسطه المکتظه لدیها اقل متوسط درجه حراره خلال العام فی جمیع المدینه.

Abstract:

In the recent decades, the geometric layouts and morphological elements of cities have increasingly been recognised as influencing the formation and intensification of the urban heat island phenomenon, with many researches conducted on finding the indicators representing these issues in various scales. Although the spatio-temporal effects of these indicators, as well as models for their interpretation and classification has been the subject of some recent studies worldwide, these studies are almost entirely missing for Iranian cases. The present paper studies and assesses the relationship between the land surface temperature and the morphological parameters of the built environment according to the concept of local climate zones, which is a standard framework for describing the form and function of cities in urban climate studies. The local microclimate zones of the Tehran metropolitan area have been studied and assessed based on the method proposed by the World Urban Database and Access Portal Tools. They are classified under seventeen groups in terms of their building geometries and land cover, with a resolution of 100 meters, using Landsat 8 satellite imagery data over the course of a year, integrated by geographic information systems and earth monitoring tools such as Google Earth, ArcGIS and SAGA GIS. The results of spatial and statistical analyses showed that over a year, the highest intensity of surface urban heat islands was related to areas without structures, as well as large-scale, low-rise industrial zones, with high-density, high-rise, and low-density low-rise classes having the least differences with the average land surface temperature. Also, the high-density, low-rise and mid-rise structures have had the lowest average temperature in the whole city during the year.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: