Abstract:
مکتب رمانتيسم در اواخر قرن هجدهم در اروپا و در اوايل قرن بيستم در جهان عرب آغاز شد؛ از طرف دیگر ظهور مکتب رمانتيسم در ايران در اوایل قرن بیستم و همزمان با عصر مشروطه در هنر و ادبيات است. مضامين رمانتيسم در اشعار بسياری از شاعران کويت و ایران نمود پيدا کرده است از میان شاعران معاصر کویت میتوان به فهد العسکر و در ایران نیز به طاهره صفارزاده اشاره کرد. نگارنده در این مقاله بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که اشعار فهد العسکر و طاهره صفارزاده بیشتر تحت تأثیر کدام گونه از رمانتیسمهای فردی و جامعهگرا است؟ هدف از پژوهش حاضر واکاوی عناصر رمانتيسم در اشعار اين دو شاعر و همچنین بیان دغدغههای مشترک آنان است. از مهمترين نتايج پژوهش حاضر اين است که اشعار صفارزاده بيشتر به رمانتيسم اجتماعی گرايش دارد؛ هرچند دربرخی موارد به رمانتیسم فردی نیز متمایل میشود؛ ولی در اشعار فهد العسکر تمايل به هر دو رمانتيسم فردی و اجتماعی ديده میشود. مهمترین مضامین مشترک رمانتیسم در اشعار این دو شاعر در زمینهٔ رمانتیسم فردی میتوان به نوستالژی (تنهایی و دلتنگی، دوری از وطن، مرور خاطرات گذشته) و در زمینۀ رمانتیسم جامعهگرا به آزادیخواهی، امید به آیندۀ روشن، توجّه به ناهنجاريهاي اجتماعي (فساد/ فاصله طبقاتی/ نابرابري) و توجّه به جايگاه زنان اشاره کرد. نگارنده در این مقاله با شيوه استقرايی و توصيفی تحليلی به تحلیل این مضامین در اشعار فهد العسکر و طاهره صفارزاده میپردازد.
دخلت مدرسه الرومانسیه فی اوروبا فی اواخر القرن الثامن عشر و فی الادب العربی فی القرن العشرین. من ناحیه اخری، بدات مدرسه الرومانسیه فی ایران فی اوايل القرن العشرین بالتزامن مع عصر الثوره الدستوریه فی الفن والادب، واکتسبت اتباعا. ظهرت المضامین الرومانسیه فی اشعار العدید من شعراء الکویت وایران ، ومن بین الشعراء المعاصرین فی الکویت یمکننا ان نذکر فهد العسکر وفی ایران طاهره صفارزاده. السوال الريیس فی هذا البحث هو ان اشعار هذین الشاعرین تکون اکثر تاثرا من الرومانسیه الاجتماعیه ام الرومانسیه الشخصیه؟ یسعی هذا البحث الی دراسه وتحلیل مظاهر الرومانسیه فی قصايد هذین الشاعرین والتعبیر عن اهتماماتهما المشترکه من اهم نتايج هذا البحث هو ان قصايد طاهره صفارزاده تمیل اکثر الی الرومانسیه الاجتماعیه، ولکن فی قصايد فهد العسکر هناک میل الی الرومانسیه الشخصیه والاجتماعیه. اهم المضامین المشترکه للرمانسیه فی اشعار هذین الشاعرین فی مجال الرومانسیه الشخصیه هو النوستالوجیا (الوحده والحنین، البعد عن الوطن، العوده الی ذکریات الماضی) وفی مجال الرومانسیه الاجتماعیه یمکن ان یشار الی الحریه والامل بالمستقبل المشرق، والاهتمام بالقضایا الاجتماعیه (الفساد/ الطبقیه/ عدم المساواه) والاهتمام بمکانه المراه. فی هذا البحث سنقوم بتحلیل هذه المظاهر فی قصايد فهد العسکر وطاهره صفارزاده باسلوب استقرايی ووصفی تحلیلی، بالاعتماد علی المدرسه الامریکیه.
Machine summary:
پيشينه پژوهش آثار و پژوهشهايی که درباره شاعر کويتی فهد العسکر وجود دارد بسيار اندکاند که از آن جمله است: کتاب فهد العسکر حياته و شعره تأليف عبدالّله زکريا الأنصاری (1997 م) اين کتاب درواقع ديوان شاعر است که توسط دوست او گردآوری و منتشر شده است؛ کتاب معصية فهد العسکر الوجودية فی الوعی الکويتی نوشتهٔ عقيل يوسف عيدان (2013) وی در این کتاب به اصالت و باور «وجود» در اشعار فهد میپردازد و اشارهای کوتاه به زندگی شاعر و کويت و مسائل مربوط به آن دارد؛ مقاله «واکاوی ماهیت و مفهوم درد و رنج در اشعار فهدالعسکر» نوشتهٔ حسین مهتدی (1398)، نویسنده به موضوع دردهای گریزپذیر و گریزناپذیر شاعر در زندگیاش پرداخته است؛ امّا پژوهشهای زیادی دربارهٔ صفارزاده انجام گرفته است، از مهمترین پژوهشهايی که در مورد طاهره صفارزاده انجام گرفته است میتوان به موارد زير اشاره کرد: مقالة «بررسی اشعار طاهره صفارزاده از ديدگاه فکری» تأليف اکبری و خليلی (1389) در اين پژوهش نگارندگان به تفسير انديشههای متفاوت و ويژگیهای رمانتيسم که در اشعار شاعر موج میزند میپردازند؛ مقاله «تحليلی بر فضاهای رمانتيستی در شعر طاهره صفارزاده» اثر رحيمی و ثريا محابد (1394)، نویسندگان در این مقاله به بررسی و تحليل اشعاری میپردازد که موضوع آن مؤلفههای رمانتيسم است؛ پایاننامه «بررسی فرآيند نوستالژی در اشعار طاهره صفارزاده و سيمين بهبهانی» نوشتهٔ پروانه بهنيا (1393)، نویسنده در این پایاننامه به تبيين موضوع نوستالژی در اشعار صفارزاده و بهبهانی پرداخته است؛ تفاوت اين پژوهش با مقاله فوق در اين است که اهتمام اصلی جستار حاضر به مؤلفههای رمانتيسم است که با مفاهيمی مشترک در اشعار اين دو شاعر يافت میشود و مقاله بهصورت تطبيقی به مقايسه اشعار اين دو شاعر میپردازد.