Abstract:
آیین اسلام همانند دیگر آیینهای آسمانی برای تامین مصالح حال و آینده ی بندگان وضع گردیده است. دلیل این سخن نیز آن است که وضع شریعت و وجود احکام معلّل فراوان در کتاب و سنت؛ گواه روشن تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. آنچه در این میان محل نزاع و اختلاف قرار میگیرد توانایی عقل در کشف این ملاکها و مصلحتها و مفسده هاست. از طرفی تمام تصرفات انسان را میتوان سلسلهای به هم پیوسته از حیلههای هدفمند در مسیر جلب مصالح و دفع مضرات از خود دانست. بنابر این بررسی حیلههای موجود از لحاظ شرعی و غیر شرعی بودنشان، از ضروریات عصر ما به شمار میرود. نوشتار حاضر تحقیقی است با روش توصیفی تحلیلی و شیوه کتابخانهای در خصوص بیان تمایز حیلههای مشروع از نا مشروع و تبیین مورد پژوهانه ی حیلههای رایج در عقود از قبیل بیع عینه، شفعه، نکاح تحلیل، هدیه ی وام گیرنده به وام دهنده به جای ربا، وتحلیل آراء فقهاء مذاهب اسلامی در این موارد انجام گرفته است.
Like other rituals of Islam religion to provide divine present and future interests of the slaves has been imposed. Because this talk is that the sentences imposed Sharia numerous books; clear evidence of compliance provisions is material and corruption. What in between where conflict and differences are wisdom and expediency in the discovery of these criteria and host Mfsdh. hand, all humans can capture a series of contiguous Hdfmnd cunning way of attracting interest and disposal of their disadvantages, he said. According to the study by cunning available in terms of religious and non-religious they had, from the necessities of our age are considered. There are political and solve these problems depends on the existence of a standards and criteria for identifying legal trickery in order to correct the wrong answer. The present research is on legitimate expression of cunning distinction and explanation about Pzhvhanh loot the common gimmick in selling such contracts, Analysis marriage gift to the borrower rather than lender usury, Islamic Fqha’mzahb opinions gathered in these cases.
Machine summary:
در رابطه با حيله هاي شرعي و جائز؛ ابو حنيفه و محمد بن حسن شيباني مطالبي بيان داشته اند همچنين کساني چون امام بخاري در صحيح خود بابي براي حيل گشوده و در ابطال آنها سخن گفته است .
( ابن قيم ،اعلام الموقعين ،١٤٢/٣ ٢- در عرف لغوي چنين شايع است که اين واژه بر شيوه هاي پنهان اطلاق مي شود که براي رسيدن به هدف ، مورد استفاده قرار مي گيرد،به گونه اي که تنها با نوعي زيرکي و تيز هوشي مي توان آنها را در يافت و کشف نمود.
٣- سومين اطلاق اين واژه اطلاقي اخص از اطلاق دوم است يعني حيله بر شيوه هاي پنهاني که براي رسيدن به اهداف نکوهيده از نظر شرع ،عقل ،يا عادت مورد استفاده قرار مي گيرند ،اطلاق گردد.
در عرف فقيهان و محدثاني که در نکوهش حيله چيزي نوشته اند ، اين واژه هنگامي که به صورت مطلق به کار رود، تقريبا تنها به معناي حيله هايي است که در نظر شرع نکوهيده بوده و به وسيله آنها حرام خداوند حلال ،يا واجب او ساقط مي شود.
ابن قيم جوزي با آن که خود حيله و بهره جويان از حيله را هدف حمله اي سخت وهمه جانبه قرار داده ،اما در کتاب إعلام الموقعين صد و شانزده نمونه براي اين حيله هاي جايز بر شمرده و همه را نيز پذيرفته است .