Abstract:
زبانهای عربی و فارسی دو زبان اصلی فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار میروند، و از چندین سده پیش از ظهور اسلام، داد و ستدهای فرهنگی بین این دو زبان برقرار بوده است. از ورود واژگان فارسی به عربی گرفته تا بازتاب آیینها و سنّتهای ایرانی در شعر عربی دوره پیش از اسلام نمونهای از تعامل زبانهای عربی و فارسی است؛ امّا اوج حضور فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر عربی به دوره عباسی برمیگردد، به طوری که تعاملات ادبی، فرهنگی، و تمدّنی ایران و جهان عرب بیش از پیش رونق گرفت و از امتزاج فرهنگهای ایرانی و عربی، فرهنگ و تمدن غنیّ اسلامی شکل گرفت. اگرچه قرآن و سنّت پیامبر (ص) پیوند دهنده ملّتهای ایران و عرب است و بین این دو ملّت روابط ناگسستنی برقرار کرده است، امّا متأسفانه در دوره معاصر، روابط ادبی ایران و جهان عرب تحت تأثیر ملاحظات سیاسی و دخالت بیگانگان و استعمارگران قرار گرفته، و رونق و شکوه گذشته را از دست داده است. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی به دنبال بررسی تاریخچه روابط ادبی و فرهنگی ایران و جهان عرب طی ادوار گذشته است؛ از سوی دیگر تلاش میکند تا به ریشهیابی علل ضعف در روابط ادبی این دو زبان بپردازد.
Arabic and Persian are the two main languages of Islamic culture and civilization, and cultural exchanges have been established between the two languages for centuries before the rise of Islam. From the introduction of Persian words into Arabic to the reflection of Iranian mirrors and traditions in pre-Islamic Arabic poetry, it is an example of the interaction of Arabic and Persian languages; However, the peak of the presence of Iranian culture and civilization in Arabic poetry dates back to the Abbasid period, so that the literary, cultural, and civilizational interactions of Iran and the Arab world flourished more than before, and a rich Islamic culture and civilization was formed from the fusion of Iranian and Arab cultures. The present article seeks to review the literary and linguistic relations between Arabs and Iranians, to examine examples of the influence of Iranian culture and civilization on Arab poets; On the other hand, it tries to find the root causes of the weakness in the literary relations between the two languages in the current period. One of the important results of the present article is that Iranian civilization is considered as an important part of Islamic history, culture and civilization, and the enemies of these two cultures and civilizations are seeking division under false pretenses, so it can be translated. , Holding joint conferences, reciprocal dispatch of students and professors can be used to introduce Iranian culture to the Arab world.
Machine summary:
بررسی مصادیق فرهنگ ایرانی در شعر عربی 1 جمال طالبی قره قشلاقی 2 چکیده زبانهای عربی و فارسی دو زبان اصلی فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار میروند، و از چندین سده پیش از ظهور اسلام، داد و ستدهای فرهنگی بین این دو زبان برقرار بوده است.
مقاله حاضر در صدد است ضمن بازخوانی روابط ادبی و زبانی اعراب و ایرانیان، مصادیق تأثیرگذاری فرهنگ و تمدن ایران در شاعران عرب را بررسی نماید؛ از سوی دیگر تلاش میکند تا به ریشهیابی علل ضعف در روابط ادبی این دو زبان در دوره کنونی بپردازد.
پیشینه تحقیق در زمینه روابط ادبی و زبانی دو زبان عربی و فارسی پژوهشهای عدیدهای صورت گرفته است؛ البته اکثریت قریب به اتفاق پژوهشهای انجام یافته در حوزه مسائل زبانی بوده، و کمتر به فرهنگ و به ویژه بازتاب فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر عرب پرداخته شده است.
سید محمد میرحسینی نیز در بخشی از مقاله خود با عنوان «بررسی بازتاب فرهنگ و تمدنهای مختلف در شعر اعشی و تدثیر این تمدنها بر شعر او» به تأثیر فرهنگ و تمدن ایران از منظر لغوی در شعر او پرداخته، و برخی از واژگان فارسی را در شعر او مورد بررسی قرار داده است.
به نظر نویسنده مقاله حاضر، برخی راهکارهای رونق روابط ادبی که منجر به کاهش ار تنشها خواهد شد به قرار زیر است: ترجمه شعر دریچهای به سوی تعاملات فرهنگی ترجمه شعر روزنهای برای آشنایی با فرهنگ و تمدن ملّتهای مختلف با یکدیگر است؛ جهان عرب و ایران سابقه بسیار درخشانی در حوزه ترجمه دارند و قدمت ترجمه آثار علمی و ادبی ایرانیان به زبان عربی به چندین قرن پیش برمیگردد.