Abstract:
آیندهپژوهی به عنوان فرارشتهای نوظهورء با هدف مطالعة نظاممند آینده، در طی چند دهة اخیر مورد توجه بسیاری از
کشورهای دنیا قرار گرفته است. مطالعة نظاممند آینده تنها با ارائة روشهای مختص این حوزه ممکن شده است. روشهایی که
هدف از ایجاد آنها مدیریت عدمقطعیت و تلاش برای کاهش آن در آینده بوده است. از آنجایی که این روشها عموما در بین
پژوهشگران کمتر شناخته شدهاندء معرفی آنها و آشنایی با جایگاهشان در حوزه آیندهپژوهی از ضرورتهای توسعة این حوزه
به شمار میرود. در این پژوهش به معرفی تعدادی از روشهای اصلی پرکاربرد در این حوزة علمی پرداخته و مختصات هر یک
مورد واکاوی قرار گرفته است. این روشها شامل برنامهریزی سناریوء تحلیل لایهای علّی (CLA)، چشماندازپردازی، رهنگاشت
فناوری، دلفی، چرخ آیندهها، و پویش محیطی/پویش افقی میشوند. این روشها بر اساس میزان کاربرد و قابلیتهایی که در
کاربست آیندهپژوهی در عمل داشتهاند. برگزیده شدهاند. در نهایت. جایگاه این روشهای منتخب در الماس پوپر تبیین شده
است.
Futures Studies as a newcoming transdiscipline, aiming at studying the future systematically, was noticed by
many countries during recent decades. Studying future systematically was made possible through producing
methods in this field. The methods which were developed to manage uncertainty and trying to reduce it at the
future. Since these methods are not wellknown between researchers, introducing them and defining their position
in the field of futures studies is crucial for development of this field of studies. At this paper some methods with
vast application in futures studies are introduced and each one’s characteristics are analysed. These methods
include scenario planning, causal layered analysis (CLA), visioning, technology roadmap, Delphi, futures wheel,
and environmental scanning/horizontal scanning. These methods were chosen due to their application volume
and their capabilities in applying futures studies in action. Eventually, these methods position was identified in
Popper’s Diamond.
Machine summary:
در میان این روشها، روش برنامهریزی سناریو، قلب روششناسی آیندهپژوهی را تشکیل میدهد، چرا که سناریو برای آیندهپژوهی وحدت روششناختی ایجاد میکند و تمامی روشهای James Dator predicted alternative futures forecasted preferred futures envisioned Delphi Futures Wheel آیندهپژوهی در فرایند پژوهش آیندهها، نهایتاً به آیندههای/سناریوهای بدیل مستخرج از روش برنامهریزی سناریو، منتهی میشودند.
ون ناتن، تعریفی ارایه داده است که بیشتر ویژگیهای سناریو را شامل میشود: «سناریوها توصیفاتی سازگار و منسجم از آیندههای بدیل فرضی هستند که چشماندازهای مختلفی از گذشته، حال و پیشرفتهای آینده، را منعکس میکنند که این میتواند مبنایی برای اقدام باشد.
در واقع، طرفداران پویش افقی بر پویش افقی این نقد را وارد میکنند که نیروهای پیشران مطروحه در پویش محیطی عمدتاً بر محیط موجود در زمان حاضر متمرکز است و با توجه به اینکه محیط فعلی برای زمان زیادی بقاء نخواهد futures scanning Social, Technological, Economic, Environmental, Political forces of change یافت، پویش محیطی روشی کوتاهمدت است(مایلز و ساریتاس،، 2012: 532).
بعلاوه، شاید در بین بسیاری از روشهای پویش محیطی، مشهورترین روش، تحلیل موضوعات نوظهور 6 باشد که توسط گراهام مولیتور 7 ، به طور ویژه برای آیندهنگاری دولتی، طراحی weak signals intellectual niche technological scanning wild card governmental foresight emerging issues analysis Graham Molitor شد (مولیتور، 2018: 21-13).
طرح کلی رهنگاشت فناوری (فال و همکاران، 2003: 361) Technology Plan Strategy Plan EIRMA (European Industrial Research Management Association) مزیت اصلی رهنگاشت فناوری، بیشتر از آنکه در خود طرح رهنگاشت باشد، در گفتمان و ارتباطاتی است که به همراه توسعۀ آن از گذر مسائل پیچیده حاصل میشود (مک کارتی (2003)؛ فال و مولر (2007)).