Abstract:
هدف از این مطالعه، ارائه الگوی مفهومی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی است. رویکرد پژوهش، استقرایی است. استراتژی پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی و از نظر نوع داده ها، کیفی است که با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. این پژوهش از نظر گردآوری داده ها از نوع پژوهش های کتابخانه ای است که دادههای آن از طریق سندکاوی و مطالعه اسناد و مدارک، جمع آوری شده است. جامعه پژوهش شامل کتاب 15 جلدی الگوهای رفتاری امام علی (ع)، دانشنامه آنلاین 16 جلدی قرآن و حدیث و کتاب مفاتیح الحیاه بود. به منظور نمونه گیری نیز از نمونه گیری هدفمند استفاده شد. پایایی براساس ضریب توافق بین دو کدگذار با ضریب 75/. و اعتبار الگو نیز براساس درصد توافق بین متخصصان 33/83 درصد بود. برای تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. بر اساس یافته ها، الگوی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی ارائه شد. این الگو دارای 9 مؤلفه اصلی (عبادی و اعتقادی، اخلاقی، تعلیمی و تربیتی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مدیریتی، حقوقی، و سلامتی) و 80 مؤلفه فرعی است. خداشناسی، شناخت مباحث اعتقادی، ساده زیستی، خدمت به خلق، علم اندوزی، کسب دانش کاربردی، برخورد مناسب با مردم، تربیت سیاسی مردم، توجه به کسب و کار پاک و حلال، تشویق مردم به کار و تولید، مسئولیت پذیری، رعایت حقوق اجتماع، پرهیز از حرامخواری و ... از جمله مؤلفه های فرعی هستند که به تناسب موضوع از طریق برنامه درسی قرآن، هدیه های آسمان، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، کار و فناوری، ریاضیات، و علوم تجربی می توان به آنها دست یافت. تنظیم عناصر برنامه درسی، تجدیدنظر در محتوای فعلی و تنظیم محتوا در قالبهای مختلف، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی متناسب با سبک زندگی اسلامی از اقدامات نهایی الگوی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی است.
The purpose of this study is to present a conceptual model of integrating Islamic lifestyle in the elementary school curriculum. The research approach is inductive. The research strategy based on the target is applied type and in terms of the type of data it is a quality that has been done by the content analysis method. In terms of data collection, this research is a type of library research whose data has been collected through the study of documents. The research population included a 15-volume book on Imam Ali's behavioral patterns, a 16-volume online encyclopedia of the Qur'an and Hadith, and the book Mafatih al-Hayat. For sampling, targeted sampling was used. Reliability based on the coefficient of agreement between the two coders with a coefficient of 0.75 and the validity of the model based on the percentage of agreement between experts was 83.33%. Open, axial and selective coding was used to analyze the data. Based on the findings, the Model of integrating Islamic lifestyle in the elementary school curriculum was presented. This model has 9 main Components of worship and belief, moral, educational, social, political, economic, managerial, legal, and health and 80 sub-Components. Theology, knowledge of doctrinal issues, biological simplification, service to the people, gaining knowledge, acquiring practical knowledge, dealing appropriately with people, political education of people, paying attention to clean and lawful business, encouraging people to work and produce, responsibility, Observance of community rights, avoidance of haram eating, and etc include sub-Components that can be accessed through curriculum of Quran, gifts of the heavens, social studies, thinking and research, work and technology, mathematics, and the experimental sciences. Adjusting the elements of the curriculum, revising the current content and adjusting the content in different formats,
Machine summary:
مذبوحی نیز در پژوهش خود (1395)، الگوی برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی براساس مؤلفهها و مختصات سبک زندگی اسلامی ناظر بر ابعاد مختلف تربیت اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فرهنگی را با توجه به حیطههای شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی پیشنهاد کرده است.
بررسی پژوهشهای انجامشده دربارۀ سبک زندگی اسلامی نشان میدهد در آنها بین وضعیتهای موجود و مطلوب، فاصله وجود دارد، به همۀ ابعاد سبک زندگی اسلامی در برنامههای درسی، به یک میزان توجه نشده، مؤلفههای سبک زندگی اسلامی بهصورت کامل مطالعه نشده، عنوان برنامۀ درسی متناسب با مؤلفهها نیز معرفی نشده و الگویی کاربردی برای تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامۀ درسی بهدست داده نشده است؛ بنابراین، لازم است در این پژوهش، ابتدا مؤلفههای سبک زندگی اسلامی را براساس منابع اسلامی بهشکلی کاملتر استخراج و بهمنظور تلفیق این مؤلفهها در برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی، درسهای مرتبط را معرفی کنیم و سپس اقدامات بعدی را به Amin, Yusof and Haneef Narongraksakhet Yaacob and Embong برنامهریزان، مؤلفان، معلمان و محققان درحوزۀ تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامۀ درسی پیشنهاد دهیم.
جامعۀ آماری پژوهش، کتاب پانزدهجلدی الگوهای رفتاری امام علی (ع) (دشتی، 1380)، دانشنامۀ قرآن و حدیث (نسخۀ آنلاین شانزدهجلدی) (محمدی ریشهری و جمعی از پژوهشگران، 1390) و مفاتیح الحیاة (جوادی آملی، 1391) را شامل میشود و انتخاب منابع بهشکل هدفمند و براساس مؤلفههای مطرحشده در پژوهشهای صورتگرفته درحوزۀ سبک زندگی اسلامی انجام شده است.
در شکل 1، براساس نتایج پژوهش، الگوی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامۀ درسی دورۀ ابتدایی نشان داده شده است که برنامهریزان، مؤلفان، معلمان و محققان میتوانند از آن استفاده کنند.