Abstract:
زمینه و هدف: رازق فانی یکی از شاعران برجسته شعر معاصر افغانستان است که متاسفانه مانند اکثر شاعران هموطن خویش، در ایران چندان شناخته شده نیست. واکاوی و تحلیل همه سویه شعر فارسی در افغانستان یکی از زمینه های نسبتا مغفول در جامعه ادبی ماست. در این پژوهش که با هدف شناخت ویژگیهای سبکی شعر رازق فانی انجام شده است، تلاش شده با ارائه نمونه هایی از شعر فانی، باب آشنایی با این شاعر بزرگ افغانستانی برای علاقه مندان گشوده شود. همچنین شناسایی جایگاه شاعری رازق فانی در میان شاعران معاصر ادبیات فارسی از اهداف این پژوهش است.
روش مطالعه: پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است. داده های آن به روش کتابخانه ای بدست آمده و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و ارائۀ آمار به انجام رسیده است. محدوده موردمطالعه، کتاب مجموعه اشعار رازق فانی است که به کوشش حفیظ شریعتی سحر در کابل به چاپ رسیده است. اشعار کلاسیک رازق فانی براساس روش سیروس شمیسا در سه سطح زبانی، ادبی و فکری سبک شناسی شده است.
یافته ها: برجسته ترین ویژگیهای زبانی شعر فانی عبارتند از بکارگیری واژه های عامیانه، واژه های کهن، انواع تکرار و قافیه های بدیعی. از برجستگیهای ادبی آن میتوان به بسامد بالای روش تناسب، انواع استعاره، تشبیهات تازه، انواع کنایه، سمبل، ارسال المثل و تلمیح اشاره کرد. مهمترین مشخصه های فکری شعر فانی عبارتند از: عشق به وطن، فراق و دوری از میهن، دردها و دغدغه های اجتماعی، گلایه و شکایت، اعتراض و انتقاد، مشکلات و گرفتاریهای دیار مهاجرت.
نتیجه گیری: از بررسیهای انجام شده میتوان نتیجه گرفت که رازق فانی شاعری استاد است که بر اصول و قواعد شعر کلاسیک کاملا مسلط است و با زوایای مختلف شعر فارسی و سنن ادبی آشناست.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Razeq Fani is one of the prominent poets of contemporary Afghan poetry who, unfortunately, like most of his compatriots, is not well known in Iran. A comprehensive analysis of Persian poetry in Afghanistan is one of the relatively neglected areas in our literary community. In this research, which has been carried out with the aim of recognizing the stylistic features of Raziq Fani's poetry, an attempt has been made to introduce the great Afghan poet to those who are interested by presenting examples of Fani's poetry. Also, identifying the position of Razegh Fani as a contemporary poet of Persian literature is one of the objectives of this research.
METHODOLOGY: The present study is a theoretical study. Its data were obtained by library method and were done in a descriptive-analytical way and by presenting statistics. The study area is a collection of poems by Raziq Fani, published in Kabul by Hafiz Shariati Sahar. Razegh Fani's classical poems have been stylized on three levels of language, literature and thought based on the method of Sirus Shamisa.
FINDINGS: The most prominent linguistic features of mortal poetry are the use of slang words, ancient words, types of repetitions and novel rhymes. Its literary highlights include the high frequency of the method of proportionality, types of metaphors, new similes, types of irony, symbols, proverbs and allusions. The most important intellectual characteristics of mortal poetry are: love for the homeland, separation from the homeland, social pains and worries, grievances, protests and criticisms, problems and troubles of the land of immigration.
CONCLUSION: From the studies done, it can be concluded that Razegh Fani is a master poet who is completely proficient in the principles and rules of classical poetry and is familiar with different angles of Persian poetry and literary traditions.
Machine summary:
سبک شناسي اشعار رازق فاني ميثم حنيفي * ، رحمت الله سيرت گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه بين المللي اهل بيت (ع )، تهران ، ايران .
اهداف پژوهش رازق فاني يکي از شاعران برجستۀ شعر معاصر افغانستان است که متأسفانه مانند اکثر شاعران هموطن خويش ، در ايران چندان شناخته شده نيست .
(رجوع شود به تصویر صفحه) آنچه از آمار ارائه شده بدست ميآيد اين است که در اکثر اشعار مردف فاني رديف فعلي بکار رفته است و در درجۀ دوم و سوم به ترتيب ، رديف ترکيبي که از ترکيب اسم ، فعل ، ضمير، صفت ، قيد، حرف اضافه ، شناسه و...
ريشــه در خاک مکن نکهت گل باش و نســيم تــا از اين بــاغ ســـبــک بــا لتر از بــاد روي (3/79) روزي که جنگ ، جنگل ما را به فتنه ســـوخت در دود، در شـــــــرار چکيده اســت خون ما (6/244) گاه کرامت اســــت کرم کن که ســـوختيم وقـت مـدد رســـيـده مـدد کن تو يـا علي (1/235) سجع : در کنار انواع جناس ، سجع نيز در اشعار فاني کاربرد قابل توجهي دارد؛ هم در سطح کلمه و هم در سطح کلام و در ١٧٣ بيت استفاده شده است .
از نظر موسيقي بيروني، هشت بحر معمول شعر فارسي و زحاف آنها در اشعار فاني بکار رفته و به ترتيب بحور هزج ، رمل ، مضارع و متقارب کاربرد بالا دارد و از اين ميان ، بيشتر به بحر هزج و رمل توجه نشان داده است .