Abstract:
امروزه بانک مرکزی و بسیاری از بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی تعامل دارند. با توجه به آنکه نظام بانکداری متعارف بر نرخ بهره -یعنی ربای قرضی- استوار است، و در فعالیتهای خود التزامی به رعایت چارچوبهای شریعت اسلام ندارند، تعامل با چنین بانکهایی خواه ناخواه بانک را در مجاورت محرمات الهی قرار میدهد؛ مگر آنکه تعامل مزبور در چارچوب مبانی فقهی تعریف شود. بدین منظور در مقاله حاضر که به روش تحلیلی –توصیفی انجام شده، قواعد و ضوابطی برای تعامل بانک مرکزی و بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی استخراج شده است؛ از جمله: قاعده نفی سبیل؛ حرمت تقویت کفر، قاعده الزام، جواز استنقاذ مال کافر حربی، جواز دریافت ربا از کافر حربی؛ و در هر مورد نیز تطبیقاتی ذکر شده است. طبق اقتضای این قواعد و ضوابط، بانکها نیز به چند دسته تقسیم شده است تا برای تعامل با هر دستهای به قواعد و ضوابط مربوطه توجه شود. در پایان نیز نمونههایی از تعامل بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی بر شمرده شده که قواعد و ضوابط پیش گفته میتواند در نوع تعامل اثر گذار باشد.
Today, the central bank and many banks in the country interact with foreign banks and international institutions.Considering that the conventional banking system is based on interest rates - that is, loan usury - and they are not obliged to observe the frameworks of Islamic law in their activities, interaction with such banks will inevitably place the bank in the vicinity of divine prohibitions; Unless the mentioned interaction is defined in the framework of jurisprudential principles.For this purpose, in the present article, which has been done by analytical-descriptive method, rules and regulations for the interaction of the central bank and the country's banks with foreign banks and international institutions have been extracted;Including: the rule of negation of the mustache; The sanctity of strengthening infidelity, the rule of obligation, the permission to abstain from the property of a military infidel, the permission to receive usury from a military infidel; And in each case, adaptations are mentioned.According to the rules and regulations, banks are also divided into several categories to pay attention to the relevant rules and regulations for interaction with each category.Finally, examples of interaction of the country's banks with foreign banks and international institutions are listed that the aforementioned rules and regulations can be effective in the type of interaction.
Machine summary:
مبانی فقهی تعامل نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران با بانک ها و نهادهای خارجی و بین المللی مهدی خطیبی * تاریخ دریافت : ١٤٠٠/٠٣/٠٥ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠٨/٢٣ مقاله برای اصلاح به مدت ٢ روز نزد نویسندگان بوده است .
بدین منظور در مقاله حاضر که به روش تحلیلی - توصیفی انجام شده ، قواعد و ضوابطی برای تعامل بانک مرکزی و بانک های کشور با بانک های خارجی و نهادهای بین المللی استخراج شده است ، ازجمله : قاعده نفی سبیل ، حرمت تقویت کفر، قاعده الزام ، جواز استنقاذ مال کافر حربی، جواز دریافت ربا از کافر حربی؛ و در هر مورد نیز تطبیقاتی ذکر شده است .
لازم به ذکر است تحقیق حاضر با این فرض انجام شده که در بانک های ایران با اجرای قانون عملیات بانکداری بدون ربا که در سال ١٣٦٢ به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید عملکرد خود را منطبق بر فقه امامیه کرده اند.
ممکن است برخی از بانک های اسلامی خارجی که در چارچوب فقه اهل سنت فعالیت میکند در برخی از مسائل با فقه شیعه هماهنگی نداشته باشند؛ اما این موارد اندک است و البته برای آن نیز راه حلی اندیشیده شده که در مباحث آتی بدان اشاره خواهد شد.
Al-Sarai Al-Hawi for writing Fatwas (Vol 1), Qom, Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Association.
Qom: School of Imam Ali ibn Abi Talib (Peace be Upon Him).
Qom: School of Imam Ali ibn Abi Talib (Peace be Upon Him) Mousavi Khomeini, S, R, M; (Bita).