Abstract:
با انتقال خلافت فاطمی به مصر در عصر میانه اسلامی، کارگزاران ایرانی فعال در سازمان دعوت، در مقام مذهبی داعی الدعات و حجت، در داخل و خارج قلمرو به نشر و تبلیغ دعوت پرداختند. داعیان ایرانی همانند حمیدالدین کرمانی، الموید فی الدین شیرازی و ناصرخسرو با مشارکت علمی در نشر و تحکیم قدرت مذهبی و سیاسی ائمه فاطمی در برابر مخالفان نقش بارزی ایفا نمودند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، مشارکت علمی کارگزاران ایرانی را تحلیل و تبیین نموده است. به نظر میرسد داعیان ایرانی از طریق مناظرات علمی، تدریس و تالیف به تبیین مشروعیت ائمه فاطمی و رد دیدگاه مخالفان مبادرت نمودند.
With the relocation of the Fatimid caliphate to Egypt during the Islamic Middle ages, Iranian agents who were active in da'wa (invitation) organization as the religious rank of Da'i al-Du'at and Hojjat (proof), started to promote and propagate inside and outside of the territory. Through scientific contribution in distribution and consolidating Fatimid’s religious and political power, Iranian da'ias such as Hamid al-din Kermani, Al-Mu’ayyad Fid-din Shirazi and Nasir Khusru played a significant role against opponents. The present study analyzes and explains the scientific contribution of Iranian agents through a descriptive-analytical method. It seems that Iranian da'ias had explained the legitimacy of Fatimid Imams and rejected the views of opponents through scientific debates, teaching and writing.
Machine summary:
تحلیل مشارکت علمی داعیان ایرانی در تبیین مشروعیت ائمه فاطمی در مصر حیات مرادی ١، فاطمه دهباشی 2 چکیده با انتقال خلافت فاطمی به مصر در عصر میانه اسلامی ، کارگزاران ایرانی فعـال در سازمان دعوت ، در مقام مذهبی داعی الدعات و حجت ، در داخل و خارج قلمـرو به نشر و تبلیغ دعوت پرداختند.
داعیان ایرانی همانند حمیدالدین کرمـانی ، المؤیـد فی الدین شیرازی و ناصرخسرو با مشارکت علمی در نشر و تحکیم قدرت مذهبی و سیاسی ائمه فاطمی در برابر مخالفان نقش بارزی ایفا نمودند.
از سوی دیگر برخی مقالات نیز به بررسی فعالیت علمی داعیـان توجه دارند، مقالاتی مانند «حمید الدین کرمانی و بازاندیشی تئوری امامـت اسـماعیلیه » و «اندیشمند ایرانی حمیدالدین کرمانی و مدیریت بحران دربار فاطمیان » تألیف فاطمـه جـان احمدی ، و آثاری در موضوع اندیشه و کلام ناصرخسرو در زمینه فعالیـت برخـی داعیـان دربار فاطمی پراهمیت است .
در این مدرسه اصطلاحات الهیات اسماعیلی و الفـاظ پرتکلـف و آهنگـین در حمایت از ائمه فاطمی ارائه می شد، اشعار این دوره اغلب در مدح امام فاطمی و حمایت از ائمه معـصوم در برابر مخالفان و دشمنان بود و به مرور در عصر ایوبیان شعر مدحی در حمایت از اهل سنت سروده شد؛ (٢) مدرسه دوم را مدرسه السهولۀ و الرقۀ نامیدند، که در آن شاعران از روش ها و الفاظ ساده استفاده میکردنـد و اغلب شاعران در لفظ و ظاهر می ماندند و به معناکاوی و تأویل باطن نمی پرداختند؛ (٣) مدرسه کاتبان از آرایه های فنی و ابزاری همانند موسیقی و الفاظ مصنوع و پرتکلف و آهنگین هماننـد مدرسـه اول اسـتفاده میکردند که در پیروی و جذب افراد بسیار مؤثر بود، مانند اشعار قاضی الموفق بن خلال ، ابن ابی الـشخباء (نرگس ملک ، (١٣٨٦)، «بررسی ساختار و کارکرد سازمان آموزشی فاطمیان در مصر»، پایان نامه دانـشگاه الزهرا، به راهنمایی دکتر عبدالله ناصری طاهری ، ص .