Abstract:
تربیت سیاسی از جمله مفاهیمی میباشد که در شکلدهی به چارچوبهای حکومت اسلامی و مشخصسازی نوع کنشگری جامعه نقش اساسی را دارا است. تربیت سیاسی به نوعی فرآیندی میباشد که از امور غیر سیاسی آغاز میشود و بعد از آن به حوزههای بسیطتری سوق پیدا میکند. در اندیشه اسلامی و الگویهای رفتاری ائمه اطهار (علیه السلام) تربیت اجتماعی انسان و جامعه همواره از اهمیت والایی برخوردار بوده است. امامان معصوم از طریق تربیت اجتماعی و تربیت مدنی (تربیت سیاسی) همواره به تبیین معارف دینی در حوزههای فردی و حکومتی پرداختهاند و به تربیت انسانهای طراز فرهنگ و هویت اسلامی اقدام نمودهاند. در اندیشه سیاسی امام رضا (علیهالسلام) اساسا مفهوم تربیت مدنی یا تربیت سیاسی در ارتباط با توانمندسازی جامعه مسلمین به منظور آگاهسازی و ارتقای سطح بینش آنان برای فهم روندهای موجود میباشد. در این خصوص سوال اصلی پژوهش حاضر این است که در اندیشه امام رضا (علیهالسلام) مفهوم تربیت سیاسی چیست و چه مولفههایی را دارا میباشد؟ بر اساس یافتههای پژوهش در الگوی رفتاری امام رضا (ع) تربیت سیاسی اساسا به معنای ملت سازی نوین اسلامی و تمدن سازی معنا مییابد و دارای مولفهها و ویژگیهای خاص خود میباشد، به طوری که حق مداری، عدالت، آزادی بیان، تکریم و احترام، مخاطب شناسی و آگاهی به زمانه از مهمترین ویژگیهای تربیت سیاسی در اندیشه و الگوی رفتاری ایشان است. بر این مبنا پژوهش فوق با رویکردی توصیفی – تحلیلی درصدد پاسخ به سوال اصلی گام برخواهد داشت.
Political education is one of the concepts that plays a key role in shaping the frameworks of Islamic government and characterizing the type of action of society. Political education is a process that begins with non-political affairs and then moves on to simpler areas. In Islamic thought and the behavioral patterns of the Imams (as), the social education of man and society has always been of great importance. Infallible Imams, through social education and civic education (political education), have always explained religious teachings in the individual and governmental spheres and have trained human beings of Islamic culture and identity. In Imam Reza's (pbuh) political thought, the concept of civic education or political education is basically related to empowering the Muslim community in order to raise awareness and raise their level of insight to understand the existing trends. In this regard, the main question of the present study is what the meaning of political education in the thought of Imam Reza is (Pbuh) and what are its components? According to the research findings in the behavioral model of Imam Reza (Pbuh), political education basically means modern Islamic nation-building and civilization-building and has its own components and characteristics, such as right orientation, justice, freedom of expression, honor and respect. Audience and awareness of the time is one of the most important features of political education in their thought and behavior pattern. Based on this, the above research will take a descriptive-analytical approach to answer the main question.
Machine summary:
در الگــوي رفتــاري امــام رضــا (علیه السلام)تربيــت سياسـي اساسـا برخـوردار از حق مـداري ، حق طلبـي ، نفـي قدرت طلبـي و حـب قـدرت ، اقنـاع و روشـنگري اجتماعـي ، تعليـم و تربيـت مسـلمين و بيدارسـازي اجتمـاع آنـان دربـارٔە واقعيت هاي موجـود، تـلاش بـراي مقابلـه بـا روندهـاي باطـل ، تـلاش در جهـت بسـط ارزش هـاي اسـلامي به منظــور حفــظ جامعــه و فرهنــگ اســلامي و همچنيــن شناســايي چهــرٔە تزويــر حاکميــت و ارائــه راه حــل بــراي خــروج از بحران هــاي موجــود ازجملــه روش هــاي تربيتــي در بعــد سياســي اجتماعـي اسـت .
به طـور کلـي ، فرضيـۀ پژوهـش ايـن اسـت کـه امـام رضـا (علیه السلام)به عنـوان مربـي حقيقــي جامعــۀ اســلامي در عصــر بنــي عبــاس درصــدد بــود تــا جلوه هــاي حقيقــي اســلامي شـيعي را در جامعـه نهادينـه سـازد و بـا تربيـت افـراد شـاخص و توانمنـد کـه آگاهـي لازم دربـارٔە جامعــه و روندهــاي موجــود آن داشــته باشــند، به نوعــي مخاطب شناســي هدفمنــد را ســرلوحۀ کار خــود قــرار دهنــد و بتواننــد فرهنــگ اســلامي را از هرگونــه تحريــف و خطــر حفــظ نماينــد و اساسـا انسـجام اجتماعـي سياسـي را در امـت اسـلامي ايجـاد کننـد.
۶. سياست متعاليه ؛ حکمراني و مسير تربيت سياسي در مکتب رضوي درگونه شناســي سياســت از منظــر امـام رضـا (علیه السلام)، توجــه بــه سياســت الهــي کــه سياســتي در پرتــو شــکوفايي اســتعدادهاي فطــري و عقلانــي انســان اســت جايــگاه رفيعــي دارد و عمــلاً حـوزٔە جديـد حکمرانـي سياسـي اسـت (افتخاري ،۱۳۹۲: ۱۹-۱۰).