Abstract:
امروزه بحث تحول در علم کلام با توجه به تحولاتی که در جامعۀ اسلامی رخ داده و مسائل و شبهات جدیدی که مطرح شده، به بحث مهمی در عرصۀ دینپژوهی تبدیل شده است. آیتالله مصباح یزدی& نیز با توجه به شناخت دقیقی که از نیازهای جامعه داشتهاند، کلام سنتی را در انجام وظایفش ناتوان میدانند و ضمن ضروری قلمدادکردن تحول در علم کلام، مباحث ارزندهای را بیان کردهاند. مسئلۀ اصلی نوشتار حاضر این است که آیتالله مصباح یزدی& چه تبیینی از پیشینه، ضرورت و کیفیت تحول در علم کلام دارند؟ در نوشتار حاضر، با رجوع به آثار نوشتاری و گفتاری آیتالله مصباح یزدی& روشن میشود که ایشان معتقدند علم کلام از گذشته، پیوسته در حال تحول بوده و با توجه به مسائل و شبهاتی که امروزه به وجود آمده، تحول در آن ضروری است. از نگاه ایشان، مهمترین تحولی که باید در علم کلام رخ دهد از جهت مسائل و مبانی آن است؛ کلام باید به مسائل جدید تجهیز و مسائل بدون کاربرد آن کنار گذاشته شود. از سوی دیگر، مبانی و اصول موضوعۀ علم کلام که سست یا گرفتار شبهات شدهاند، باید در محل خودشان تقویت شوند تا علم کلام بتواند با اتکای بر آنها از عهدۀ انجام وظایف خویش برآید.
Today transformation in Islamic theology or kalam is a major issue in religious studies, given the developments in the Islamic community. Given his insights into the needs of the society, Ayatollah Mesbah Yazdi believes that traditional kalam is incapable of discharging its functions. In his view, it is necessary to transform the Islamic theology, and hence, he makes great contributions to the field. The main question of the present article is Ayatollah Mesbah Yazdi’s account of the background, necessity, and manner of transformation in kalam. I draw on Ayatollah Mesbah Yazdi’s works to clarify that, on his account, kalam has always been in a process of transformation, and given the questions and skepticisms posed today, it is necessary to transform the field. In his perspective, the major change that should occur in kalam is in its problems and principles. Islamic theology should deal with new problems and discard outdated problems. On the other hand, those of the principles and axioms of kalam that have been undermined by skepticisms should be reinforced so that the field of kalam can rely on them and discharge its functions.
Machine summary:
از سوی دیگر، مبانی و اصول موضوعۀ علم کلام که سست یا گرفتار شبهات شدهاند، باید در محل خودشان تقویت شوند تا علم کلام بتواند با اتکای بر آنها از عهدۀ انجام و # تاریخ دریافت: 16/06/1400 تاریخ پذیرش: 0bstract> > Keyword>Keyword>آیتالله مصباح یزدی&، تحول در علم کلام، کلام مقدمه در دورۀ معاصر، با توجه به آشنایی مسلمانان با فرهنگ غربی و ورود علوم و دستاوردهای آنها به درون قلمرو اسلامی، مسائل جدیدی بهویژه در عرصۀ پژوهشهای کلامی به وجود آمد.
به طور کلی، تحولی که از این جهت باید در علم کلام صورت گیرد، در سه دسته از مسائل کلامی است که عبارتاند از: دستۀ اول: مسائل جدیدی که ضروری است در کلام مطرح شود، ولی پیشتر در علم کلام مطرح نبودهاند (مصباح یزدی، 1388)؛ دستۀ دوم: مسائلی که هم فهم آنها مشکل است و هم امروزه کاربردی در کلام ندارند و باید کنار گذاشته شوند (مصباح یزدی، 1388)؛ دستۀ سوم: مسائلیاند که گرچه بهخودیخود مهماند، لکن امروزه ضرورتی در پرداختن به آنها وجود ندارد (مصباح یزدی، 1389، ص 200)؛ امروزه به اقتضای تحولاتی که در جامعۀ اسلامی رخ داده و شبهات و تردیدهایی که بر اساس علوم و فرهنگ غربی متوجه باورهای دینی شده ، لازم است مسائل جدیدی در علم کلام مطرح شود تا بتوان به شبهات و تردیدها پاسخ گفت.
). Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
). Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
). Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
). Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.
). Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute.