Abstract:
این مقاله علمی در عصر شیوع کرونا (کووید 19) در همه نقاط جهان با روش تحقیق توصیفیتحلیلی و اسناد کتابخانهای و میدانی نگارش یافته و جدیدترین یافتههای فقهیحقوقی را درباره کیفر انتقال آن از نگاه فقه کیفری و حقوق جزا طرح میکند. انتقال کرونا از نظر قانون مجازات اسلامی و فقه جرم است. قصاص انتقالدهنده کرونا در صورت فوت یا آسیب دریافتکننده منتفی بوده و باید دیه پرداخت شود؛ چراکه قصاص در جنایت عمدی مشروط به مباشرت در نزد برخی فقها، غالبی بودن فعل در جنایت و احراز استناد جنایت به جانی در نزد همه فقهاست؛ درحالیکه تحقق این شروط در اینجا محل تردید است؛ ازاینرو طبق قاعده احتیاط در دماء، قاعده درء، اصل احتیاط و... قصاص اجرا نمیشود. در جنایت شبهعمدی و جنایت خطای محض، قصاص از نظر همه فقها در همهجا، ازجمله اینجا، منتفی است. انتقال کرونا با عمد، علم و قصد اتلاف یا آسیب اعضای جامعه، موجب صدق عنوان «افساد فی الارض» بوده و کیفر بر عامل آن اجرا میشود.
The current study presents the latest legal and fiqhi findings on the punishment of Corona transmission from the perspective of criminal jurisprudence and criminal law. Corona transfer is a crime according to fiqh and the Islamic Penal Code. In case of death or injury of the recipient, retaliation of the corona carrier is canceled and diya must be paid instead; since retaliation in a deliberate crime is conditional on perpetration in the eyes of some jurists, the predominance of the act in the crime and the attribution of the crime to a criminal in the eyes of all jurists, while the fulfillment of these conditions is questionable here, so according to the rule of caution in blood [revenge], the rule of dar’[1], the principle of ‘ehtiyat[2], etc. retaliation is not applied. In the case of quasi-intentional crime and the crime of sheer error, retribution is not applied by all jurists everywhere, including here. The transfer of corona with intent, knowledge and intent to waste or harm members of society, is one of the instances of Ifsad-e fel-Arz[3] and thus punishment is imposed on the perpetrator.
[1] It is one of the rules of Islamic criminal law according to which punishments are null and void because there are doubts about it or there are not enough reasons for ruling.
[2] To consider all possibilities to make sure that something is obligatory to be done or to be left as forbidden
[3] corruption on earth
Machine summary:
2. صدق عنوان جرم بر انتقال کرونا به ديگران قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شمسی در جمهوری اسلامی ايران جرم را تعريف کرده و در ماده دوم از اين قانون مقرر داشته است: «هر رفتاری اعم از فعل يا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعيين شده است، جرم محسوب میشود.
3. معيار احراز انتساب جرم و جنايت در انتقال کرونا به ديگری روشن شد که انتقال دادن کرونا از نگاه حقوق موضوعه در ايران ـ بهخصوص قانون مجازات اسلامی ـ جرم بوده و در صورت مرگ دريافتکننده يا اتلاف عضو يا منفعتی از اعضای وی، جنايت بهشمار میرود که مستلزم اجرای کيفرهای مقرر در قوانين موضوعه ايران است؛ ولی بهمنظور انتساب جرم و جنايت به شخصی بايد رابطه استناد جرم به وی احراز شود (فروغی، ميرزايی، باقرزادگان، صوفی، 1394: 131) دليل اين نکته اصل برائت (شمس، 1381: 66)، اصل احتياط (مسجدسرایی، نبینيا، باقری، صدری، 1397: 177)، قاعده درء (مرتاضی و اميران، 1397: 61)، قاعده احتياط در دماء (کلانتری، متولیزاده، گلستانرو، 1395: 131) و ...
قانونگذار نيز در ماده 450 از قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شمسی در جمهوری اسلامی ايران مقرر داشته است: «در جنايت شبه عمدی، خطای محض و جنايت عمدی که قصاص در آن جايز يا ممکن نيست، در صورت درخواست مجنی عليه يا ولی دم ديه پرداخت میشود مگر به نحو ديگری مصالحه شود.
Keywords: Morality, religion, legal sociology, social control, adherence of the laws to Sharia Explaining the Criteria for Recognizing the Multiplicity or Unity of Personality in Conjoined Twins Based on Imamiyyah Fiqh and its Effect on Criminal Law Ali Tavallaei Associate Professor of Yazd University tavallaei@yazd.