Abstract:
چگونگی آغاز و سرانجام جهان هستی، از جمله مسائل نظری بنیادی میانرشتهای است که در دانش فیزیک و قرآن کریم بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانهای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاهها و روش تحلیل کیفی و توصیفی محتوا در ارزیابی دادهها به بررسی و تحلیل دیدگاههای مختلف درباره این مسئله با محوریت آیات 30 سوره انبیاء، 11 فصلت و 47 ذاریات پرداخته و به این نتیجه رسیده است که قدر متیقن از دیدگاههای فیزیکی و اشارات قرآنی در آیات مربوط این است که در ابتدای خلقت، جهان هستی توده متراکمی بوده که در پی شکافتهشدن آن نظام هستی ما پدید آمده است و یکی از مهمترین مراحل آن نسبت به حیات انسانی مربوط به شکلگیری طبقات جوّ است که قرآن تحت عنوان سبع سماوات از آن یاد میکند و جهان هستی پیوسته در حال گسترش است تا اینکه زمانی شروع به انقباض کرده و صفحه گسترده هستی برچیده میشود؛ با این حال هیچ دلیلی نداریم که حوادث مربوط به زمان قیامت را مرتبط با پدیدههای طبیعی سازیم که در جهان براساس پیشبینیهای علمی رخ خواهد داد.
One of the fundamental theoretical issues that have been dealt with in physics and the Holy Qur'an is how the universe begins and ends. The present study has examined and analyzed different viewpoints about this issue via the library method in collecting materials and documentary method in conveying views and the qualitative and descriptive content analysis method in data evaluation, focusing on the Surah Anbiya, verse no. 30, Fussilat, verse no. 11 and Dariyat verse no. 47. The findings suggest that Qad-Re Mota-Yaqqan, based on the physical viewpoints and the Qur'anic references in the related verses, means that at the beginning of creation, the universe was a dense mass that emerged as a result of the splitting of that system of our existence and one of the most important stages in relation to human life is about the formation of the atmospheric layers, which the Qur'an refers to as the seven heavens, and the universe is continuously expanding until it begins to contract and the vast board of the universe is dissolved. However, we have no reason to associate events related to the Day of Resurrection with natural phenomena that will occur in the world based on scientific predictions.
Machine summary:
تحلیل انتقادی تفسیر علمی آیات مربوط به چگونگی آفرینش جهان از نظر مفسران کاوس روحی برندق 1 سیدتقی آل محمد 2 تاریخ دریافت :13/2/1401 تاریخ پذیرش: 12/6/1401 چکیده چگونگی آغاز و سرانجام جهان هستی، از جمله مسائل نظری بنیادی میانرشتهای است که در دانش فیزیک و قرآن کریم بدان پرداخته شده است.
پژوهش حاضر با روش کتابخانهای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاهها و روش تحلیل کیفی و توصیفی محتوا در ارزیابی دادهها به بررسی و تحلیل دیدگاههای مختلف درباره این مسئله با محوریت آیات 30 سوره انبیاء، 11 فصلت و 47 ذاریات پرداخته و به این نتیجه رسیده است که قدر متیقن از دیدگاههای فیزیکی و اشارات قرآنی در آیات مربوط این است که در ابتدای خلقت، جهان هستی توده متراکمی بوده که در پی شکافتهشدن آن نظام هستی ما پدید آمده است و یکی از مهمترین مراحل آن نسبت به حیات انسانی مربوط به شکلگیری طبقات جوّ است که قرآن تحت عنوان سبع سماوات از آن یاد میکند و جهان هستی پیوسته در حال گسترش است تا اینکه زمانی شروع به انقباض کرده و صفحه گسترده هستی برچیده میشود؛ با این حال هیچ دلیلی نداریم که حوادث مربوط به زمان قیامت را مرتبط با پدیدههای طبیعی سازیم که در جهان براساس پیشبینیهای علمی رخ خواهد داد.
ک: بلخی، 1423ق، ج4، ص132؛ ابنقتیبه، بیتا، ص366؛ طوسی، 1376، ج9، ص395؛ طبرسی، 1372، ج9، ص242؛ زمخشری، 1407ق، ج4، ص404؛ فخر رازی، 1420ق، ج28، ص187؛ بیضاوی، 1418ق، ج5، ص150؛ سید قطب، 1412ق، ج6، ص3386؛ آلوسی، 1415ق، ج14، ص18)؛ اما عده دیگری از مفسران علاوه بر تفسیر پیشین تفسیر دیگری هم از آیه اراده کردهاند که با کشفیات مطرحشده در علوم فیزیک تطابق دارد و آن گسترش پیوسته جهان هستی است که ظاهر آیه که در باب افعال آمده و تعبیر به«إِنَّا لَمُوسِعُونَ» در اسلوب جمله اسمیه و اسم فاعل که دلیل بر تداوم است نیز این دیدگاه را تقویت میکند (طباطبایی، 1417ق، ج18، ص382؛ مکارمشیرازی، 1364، ج22، ص372؛ صادقیتهرانی، 1365، ج27، ص337؛ الفیومی، 1425ق، ص9).