Abstract:
هدف پژوهش شناخت تغییر مؤلفههای اقلیمی پهنههای مکانی در گستره استان اصفهان است. در این راستا، ماتریسی از ایستگاههای منتخب و مؤلفههای اقلیمی در اندازه ۲۹ × ۲۴، شامل ۲۴ ایستگاه هواشناسی همدید در استان و استانهای مجاور و ۲۹ پارامتر مؤثر بر اقلیم تشکیل شد. با توجه به ماهیت پژوهش از دادههای نرمال سالانه استفاده شده است. به دلیل تفاوت در مقیاس اندازهگیری متغیرها از نمره استاندارد متغیرها مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از روش میانیابی IDW جهت ایجاد گرهها و از روش کریجینگ برای ایجاد پهنهها استفاده شده است. نتایج گویای این است که پنج عامل «ارتفاع، دما و بارش»، «تندر و بارش»، «ابرناکی و نمناکی»، «نمناکی» و «غبار» میتواند بیش از ۹۲ درصد رفتار اقلیمی استان را تبیین نماید. تحلیل خوشهای این عوامل گویای هفت ناحیه اقلیمی در استان اصفهان است.
The purpose of this research is to identify the change of climatic components of spatial zones in Isfahan province. In this study, by using factor-cluster analysis has done climatic regionalization of the Isfahan province. This method selected for all climatic variables influencing in the climatic regionalization, for implementation this study, the wrought matrix for selected stations and parameters affecting the climatic, at size 29 * 24, including 24 synoptic stations in the province and adjacent areas, and 29 parameters were affecting the climate. Due to the nature of the research were used normal annual data for analysis and because of differences in scale variables measured were used of the standard value variables. Also from IDW Interpolation methods for creating nodes and the kriging method was used to create arenas. Results of the factor analysis showed that the five factors Height-Coldness-Precipitation, Thunder-Precipitation, Cloudiness-Humid, Humid and Dust more than 92% of can explain the behavior of climatic of the province. Using cluster analysis on the factors mentioned in Isfahan province was divided into seven climatic regions.
Machine summary:
تحلیل خوشهای این عوامل گویای هفت ناحیه اقلیمی در استان اصفهان است.
احمد و یوسف (۱۹۹۷) با استفاده از ۵۷ ایستگاه هواشناسی، عربستان سعودی را با استفاده از تحلیل عاملی- خوشهای پهنهبندی کردند و این روش را برای تعیین مرز نواحی اقلیمی برای این کشور مناسب پنداشتند.
مسعودیان (۱۳۸۲) با استفاده از تحلیل عاملی و بیست و هفت عنصر اقلیمی نشان داد که شش عامل بیشترین تأثیر را بر روی اقلیم ایران دارند.
دینپژوه و همکاران (۱۳۸۲) روش تحلیل عاملی و خوشهای را برای طبقهبندی نواحی بارشی ایران مورد استفاده قرار دادند.
خلیلی و همکاران (۱۳۸۳) نواحی شمال غرب ایران را با استفاده از GIS در سیستم سلیانینف پهنهبندی کردند و نشان دادند که اقلیم منطقه از نیمه خشک شدید تا مرطوب سرد متغیر است.
سلیقه و همکاران (۱۳۸۷) استان سیستان و بلوچستان را با استفاده از تحلیل عاملی و خوشهای به پنج ناحیه اقلیمی تقسیم کردند.
مواد و روش ها در این پژوهش آمار ۲۴ ایستگاه هواشناسی همدید در استان اصفهان و استانهای همسایه استفاده شده است (جدول 1).
نتایج تحلیل عاملی نشان داد که 5 عامل بیش از ۹۲ درصد تغییرات مکانی مؤلفههای اقلیمی استان را تبیین کرده است (جدول ۲).
تحلیل خوشهای بر روی ایستگاههای هواشناسی با استفاده از خروجی تحلیل عاملی، وجود هفت ناحیه اقلیمی در استان اصفهان را نشان میدهد.
با انجام تحلیل خوشهای بر روی این عوامل، استان اصفهان به هفت ناحیه اقلیمی تقسیم شد.
بررسی پراکندگی جغرافیایی بارش در ایران به روش تحلیل عاملی دوران یافته، مجله جغرافیا و توسعه، سال اول، شماره ۱، ۸۸-۷۹.