Abstract:
هدف پژوهش حاضر ارزیابی سوءگیریهای رفتاری موثر بر تصمیمگیری سرمایهگذاران با فرایند سلسله مراتبتحلیلی فازی میباشد. این پژوهش از نظر گردآوری دادهها از نوع مطالعه موردی و از نظر روش، توصیفی- اکتشافی و ازنظر هدف، در گروه تحقیقات کاربردی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش کلیه مشتریان فعال شرکت کارگزاری بورس اوراق بهادار یاسوج (حدود 300 نفر) بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 168 نفر به دست آمد. روش نمونهگیریدر این پژوهش، گلوله برفی بوده و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامههای دلفی و مقایسه زوجی است. برای تجزیه وتحلیل دادهها از تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره مانند AHP فازی استفاده شد. دادههای تحقیق با استفاده از نرمافزار Super Decision تجزیه و تحلیل شدند. اولویتبندی سوءگیریهای رفتاری موثر بر تصمیمات سرمایهگذاران نشان داد که سوءگیری اعتماد بیش از حد با وزن 235/0 در رتبه اول قرار، سوءگیری بیزاری با وزن 0.168 در رتبه دوم و سوءگیری حسابداری ذهنی با وزن 0.149 در رتبه سوم قرار دارد. بایاس در دسترس بودن، با وزن 0.119 در رتبه چهارم، بایاس آژانس با وزن 0.108 در رتبه پنجم، سوءگیری پشیمانی با وزن 0.095 در رتبه ششم، بایاس لنگر با وزن 0.073 در رتبه هفتم و در نهایت، سوءگیری گله با وزن 0.054 در رتبه هشتم قرار دارد.
The purpose of the present study is to evaluate behavioral biases affecting investors’ decisionmaking
by fuzzy analytic hierarchy process. This research is a case study in terms of data
collection and it is descriptive-explorative in methodology. Regarding purpose, this study is
classified in the group of applied research. The statistical population included all the active clients
(around 300) of Yasouj stock exchange firm. The sample size was calculated to be 168 by Cochran
formula. In this research, a snowball sampling method was used and data collection tools were
Delphi and pairwise comparison questionnaires. For data analysis, multi-criteria decision-making
techniques such as fuzzy-AHP were used. The research data were analyzed by Super Decision
software. Prioritization of behavioral biases affecting investor’ decisions showed that
overconfidence bias (0.235) is in the 1st level, aversion bias (0.168) is in the 2nd level, and mental
accounting bias (0.149) is in the 3rd level. Moreover, availability bias (0.119) is in the 4th level,
agency bias (0/108) is in the 5th level, regret bias (0.095) is in the 6th level, anchoring bias (0.073)
is in the 7th level and finally, herding bias (0.054) is in the 8th level.
Machine summary:
به اين منظور تعداد ۳۸۵ نفر از سرمايه گذاران بورس اوراق بهادار تهران به عنوان نمونه به طور تصادفي انتخاب و داده هاي مورد نياز با استفاده از پرسشنامه جمع آوري شده است .
در اين پژوهش ابتدا به شناسايي ارزيابي سوگيري هاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران پرداخته شده است و در نهايت با استفاده از روش FAHP به اولويت بندي شاخص ها و سطح بندي آن ها پرداخته شده است .
٧. فرايند اجراي پژوهش در پژوهش حاضر ابتدا ازطريق مطالعات کتابخانه اي سوگيريهاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران مورد شناسايي قرار گرفته و ازطريق آن پرسشنامه دلفي براي تأييد و يا رد شدن اين عوامل ازنظر جامعه آماري طراحي شد.
جدول ١- طيف هفت درجه فازي براي شناسايي سوگيري هاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران ̃ ̃ ̃ ̃ ̃ ̃ ديدگاه ۱۰ کارشناس پيرامون هر شاخص در جدول نمايش داده شده است .
اولويتبندي سوگيي هاي رفتاري مؤثر بر تصميمگيي سمايهگذاران ر ر پس از شناسايي سوگيريهاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران براي اولويت بندي آن ها از روش فرايند تحليل شبکه فازي استفاده شده است .
نتايج حاصل از اولويت بندي سوگيي ها ر پس از شناسايي سوگيريهاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران براي اولويت بندي آن ها از روش فرايند تحليل سلسله مراتبي فازي استفاده شده است .
تجزيه و تحليل يافته هاي حاصل از جدول مقايسات دوبه دوي عوامل مربوط به اولويت بندي سوگيريهاي رفتاري مؤثر بر تصميم گيري سرمايه گذاران نشان داد سوگيري اعتماد به نفس بيش ازحد با وزن ۰/۲۳۵ در رتبه ۱ قرار گرفته است .