Abstract:
ظهور دولت آلبویه با گرایش شیعی و روحیه دانشپروری و علم دوستی فرمانروایان و وزیران فرهیخته و دانشمندان و تساهل و تسامح این خاندان با شیعیان و سایر مذاهب و در سایه حمایت و پشتیبانی از دانشمندان و صاحبان اندیشه این مذهب، باعث تأسیس مراکز علمی و آموزشی متعددی چون کتابخانه، مساجد، بیمارستان، دارالعلم و تشکیل حلقههای درس و مکاتب علمی از سوی شیعیان و سایر مذاهب مختلف در قلمرو حکمرانی آلبویه شد که در نتیجۀ آن دانشمندان و صاحبان اندیشهها در امنیت و با آسودگی خاطر به تبیین اندیشههای خویش و نیز مجادله و مناظره با اندیشههای مخالف پرداختند. حال این پژوهش قصد بر آن دارد با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانهای به شناسایی مراکز علمی شیعیان در دورۀ حکومت آلبویه پرداخته و سپس با استفاده از اطلاعات گردآوری شده به تبیین و معرفی هر یک از آنها بپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در دورۀ آل بویه در سایۀ تسامح و تساهل پادشاهان این خاندان و حمایت آنها از علما و دانشمندان، مراکز متعددی برای آموزش و تعلیم و تربیت در همۀ شاخههای علوم تأسیس شد که نتیجۀ آن تربیت علما و دانشمندان بزرگی در این مراکز بود.
The emergence of the Al-Buwayh government with the Shiite orientation and the spirit of education and science-friendliness of the rulers and educated ministers and scientists and the tolerance of this family with Shiites and other religions and in the shadow of supporting scientists and thinkers of this religion, led to the establishment of numerous scientific and educational centers. Such as libraries, mosques, hospitals, Dar al-Alam, and the formation of scientific circles and schools by Shiites and other religions, became the domain of the Al-Buwayh, as a result of which scientists and thinkers were able to explain their ideas safely and with ease, as well as debate and debate. They came up with opposing ideas. Now, this research intends to use the descriptive-analytical method and relying on library resources to identify Shiite scientific centers during the rule of Al-Buwayh and then use the information collected to explain and introduce each of them. The findings show that in the Al-Buwayh era, thanks to the tolerance of the kings of this family and their support for scholars and scientists, several centers were established for education and training in all branches of science, which resulted in the training of great scholars and scientists in these centers.
Machine summary:
معرفي مراکز علمي شيعيان در دوره ي آل بويه * افتخار قاسم زاده دانش آموخته کارشناسي ارشد گروه تاريخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامي، دانشکده علوم وتحقيقات اسلامي، دانشگاه بين المللي امام خميني (ره ) (تاريخ دريافت : ۸ مرداد ۱۴۰۰؛ تاريخ پذيرش : ۱۰ مهر ۱۴۰۰) چکيده ظهور دولت آل بويه با گرايش شيعي و روحيه دانش پروري و علم دوستي فرمانروايان و وزيران فرهيخته و دانشمندان و تساهل و تسامح اين خاندان با شيعيان و ساير مذاهب و در سايه حمايت و پشتيباني از دانشمندان و صاحبان انديشه اين مذهب ، باعث تأسيس مراکز علمي و آموزشي متعددي چون کتابخانه ، مساجد، بيمارستان ، دارالعلم و تشکيل حلقه هاي درس و مکاتب علمي از سوي شيعيان و ساير مذاهب مختلف در قلمرو حکمراني آل بويه شد که در نتيجۀ آن دانشمندان و صاحبان انديشه ها در امنيت و با آسودگي خاطر به تبيين انديشه هاي خويش و نيز مجادله و مناظره با انديشه هاي مخالف پرداختند.
معتزليان که تنها عقل و خرد را براي پيروي از دين اسلام کافي ميدانستند وقتي در کنار بويهيان طرفدار علم و دانش قرار گرفتند و با ايشان پيوند برقرار کردند، جو فرهنگي خاصي به وجود آمد، با استفاده از ابزار مناظره در حلقه هاي فکري متعدد به سؤال ها پاسخ گفته ، دانش هاي نو متولد شد و اين گونه آيين اعتزال که مکتب کلامي برتر اين عصر لقب گرفته بود؛ اثر شگرفي در ايجاد مدارس در دوره ي آل بويه از خود بر جاي گذاشت .