تحلیل ساختار روایی روایت های الیاس و ایلیا در قرآن کریم و عهد عتیق براساس رویکرد گریماس Journal Article

Writer: سبک دست، معصومه ؛ محمد حسین زاده، عبدالرضا ؛

پژوهش های زبانشناختی قرآن پاییز و زمستان 1400، سال دهم - شماره 2 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎20 page(s) - From 209 to 228 )

Keywords: قرآن کریم الیاس عهد عتیق روایت‌شناسی ایلیا گریماس The holy Quran the Old Testament Ilyās Elijah Algrdas Grimas Narratology روایت روایی قرآنی

fa ar en

Abstract:

روایت‌شناسی، با دیدگاه فرمالیست‌ها دربارۀ ماهیت روایت آغاز شد و متاثر از این جنبش ادبی، ولادیمیر پراپ به تحلیل گونۀ روایات پریان پرداخت و کوشید روند تغییرات در روایات پریان را نشان دهد و تمهید هنری تکرارشونده در پیرنگ آنها را بیابد. با ظهور جنبش ساختارگرایی، ساختارگرایانی چون آلگرداس گریماس نگاه خود را به همۀ ژانرهای روایی معطوف کرده و در جستجوی یافتن ساختار بنیادین یا ابر ساختار روایت‌ بوده‌اند؛ بنابراین، گریماس در یکی از لایه‌های تحلیل روایی خود، عناصر نقشی و کارکردی روایت را بررسی و تحلیل و گسست‌های روایی تغییردهندۀ روایت را تبیین کرده است. پژوهش پیش رو، با به‌کارگیری رویکرد گریماس کوشیده است روایت ایلیا و الیاس، علیه‌السلام، را در عهد عتیق و قرآن کریم، تحلیل و طرح و نحو روایی دو روایت را تبیین کند، تا از این گذر بتواند به مطالعه نظام‌مند این دو متن دینی بپردازد و روابط بینامتنی در دو متن روایی با یک قصه و فابیولا را بررسی کند و به شناخت بهتر روایت قرآنی دست یابد. بدین منظور، با تحلیل داده‌ها به روش توصیفی‌تحلیلی به تبیین طرح دو روایت و مدل کنشگران آنها پرداخته و در پایان، ارتباط ژرف‌ساختی دو روایت را نشان داده است.

Abstract: (Translated by AI)

نظریه السرد، بدات بوجهه نظر الشکلانیین حول طبیعه السرد، وتاثرا بهذه الحرکه الادبیه، قام فلادیمیر بروب بتحلیل نوع السرد فی الحکایات الشعبیه وحاول ان یظهر عملیه التغییرات فی السرد فی الحکایات الشعبیه وان یجد التقنیه الفنیه المتکرره فی حبکتها. ومع ظهور الحرکه البنیویه، رکز البنیویون مثل الجیرداس غریماس نظرتهم علی جمیع الانواع السردیه وکانوا یبحثون عن الهیکل الاساسی او البنیه الفوقیه للسرد؛ لذلک، فی احدی طبقات تحلیله السردی قام غریماس بفحص وتحلیل العناصر الدورانیه والوظیفیه فی السرد وشرح الفجوات السردیه التی تحدث تغییرات فی السرد. الدراسه الحالیه، باستخدام منهجیه غریماس، سعت الی تحلیل سرد الیا والیسع، علیهما السلام، فی العهد القدیم والقران الکریم، وتوضیح حبکه وترکیب السرد فی الروایتین، بحیث یمکن ان تقوم بدراسه منهجیه لنصین دینیین وتدرس العلاقات البینیه فی نصین سردیین بروایه واحده وفابولا، وتتمکن من الوصول الی فهم افضل للسرد القرانی. لهذا الغرض، وباستخدام التحلیل الوصفی-التحلیلی، قامت الدراسه بتحلیل حبکه الروایتین ونموذج الفاعلین فیهما، وفی النهایه اظهرت العلاقه البنیه العمیقه بین الروایتین.

Abstract:

Narratology began with the formalists' view of the nature of narration, and influenced by this literary movement, Vladimir Prop analyzed the genre of fairy tales and tried to show the process of changes in fairy tales and present the recurring artistic preparation in their plot. With the advent of the genre of structuralism, structuralists such as Algrdas Grimas turned their attention to all genres of narrative and sought to find the basic structure or Deep Structure of narrative. To this end, Grimas examined and analyzed the role and functional elements of the narrative and explained the narrative ruptures that cause changes in the narrative. The present study has tried to analyze the narration of Elijah and Ilyas (PBUH) in Old Testament and the Holy Quran by applying the structuralist approach of Grimas and explain the plot and Actantial model of narration of two stories, to systematically study these two religious texts and examine the intertextual relations in two texts with one Fabula and genre and achieve a better understanding of Qur'anic narration. For this purpose, by analyzing the data based on a descriptive-analytical method, it has explained the plot and Actantial model of two narratives and at the end, it has shown their deep structure relationship.

Machine summary:

1- پیشینۀ پژوهش در این راستا پژوهش‌های چندی انجام شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود؛ مقالۀ «تجزیه‌‌وتحلیل داستان حضرت یوسف در قرآن کریم براساس نظریۀ پراپ و گریماس» که بتول اشرفی و محمد بهنام‌فر و گیتی تاکی به نگارش درآوردند. {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} شکل 3: ساختار روایت داستان حضرت الیاس، علیه‌السلام، در قرآن کریم 3-2- تحلیل مدل کنشگران در داستان الیاس، علیه‌السلام در این روایت، حضرت الیاس، علیه‌السلام، از سوی خداوند مبعوث می‌شود و مأموریت می‌یابد قوم خود را به توحید دعوت کند و از پرستش بعل باز دارد. {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} شکل 7: ساختار روایت مباهله ایلیا، علیه‌السلام، و انبیای بعل در عهدین 4-4-2- تحلیل مدل کنشگران: مدل کنشگران این روایت در شکل 8 به نمایش گذاشته شده که شامل عناصر زیر است: 1. کنشگر سودبرنده: قوم ایلیا، علیه‌السلام {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} شکل 8: مدل کنشگران مباهله ایلیا، علیه‌السلام، و انبیای بعل در عهدین 4-5- روایت انتخاب اَلِیشَع‌ بن‌ شافاط‌ به‌عنوان جانشین ایلیا، علیه‌السلام این روایت از داستان ایلیا، علیه‌السلام، در آیات 21-1 فصل 19 اول پادشاهان ذکر شده که ساختار آن در شکل 9 نمایش داده شده است. {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} شکل 9: ساختار روایت انتخاب اَلِیشَع‌ بن‌ شافاط‌ به جانشینی ایلیا، علیه‌السلام، در عهدین 4-5-2- تحلیل مدل کنشگران مدل کنشگران این روایت در شکل 10 آمده و شامل اجزای زیر است: 1. Encyclopedia of Contemporary Literary Theory_ Approaches, Scholars, Terms: Toronto, University of Toronto Press.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: