Abstract:
فرزندآوری یکی از مسایل مهمی است که زوجین در بدو تشکیل خانواده با آن مواجه هستند. اما یکی از سوالات اساسی مطرح شده این است که حکم شرعی حق فرزندخواهی زوجه در صورت نداشتن تفاهم با زوج چیست؟ پاسخ آن هم در هاله ای از ابهام باعث بروز بسیاری از شبهات و اختلافات خانوادگی شده است. از انجا که بار اصلی داشتن فرزند را زن بر دوش می کشد، اعم از دوران بارداری و شیردهی و نگهداری از کودک، منصفانه نیست که زن در داشتن و نداشتن فرزند نتواند اعمال نظری بکند. با توجه به احساس فطری ناب فرزندخواهی و عشق پاک مادر به فرزند، چنانچه برای نیاز فطری زن به فرزندخواهی، حقی در نظر گرفته نشود، اختیار و اراده وی را در این زمینه مهم و حیاتی زیر سوال برده ایم و این با کرامت و عزت انسانی زن منافات دارد. جایگاه حق فرزندخواهی زوجه در کنار حق فرزندخواهی زوج، در نظام حقوق انسانی زن، بسیار ضروری به نظر می رسد و در صورت عدم تفاهم میان آنها، اصل بر تقدم فرزندخواهی هر یک از زوجین باید باشد. توجه و اهتمام به حقوق فرزندآوری زوجه و ابهام زدایی از این مساله و بازنگری فقهی و حقوقی و بیان موضعی صریح و روشن نسبت به این مقوله، در دستیابی کامل زنان به این حق خود، کمک شایانی می کند.
Machine summary:
اما در دو مورد عدم تفاهم و اختلاف زوجين ، با سوالاتي روبرو مي شويم که مهمترين انها اين است که : ايا زوجه در فرزندآوري مانند زوج حقي دارد ؟ و سوالات ديگري چون - ايا فرزندآوري از حقوق مشترک ميان زوجين است ؟ - از انجا که بيشترين مشقتها و سختيها را در فرزندآوري، زن تحمل مي کند ( نه ماه بارداري و دو سال شيردهي کودک و مراقبت و تربيت فرزند ) چنانچه حقي در انتخاب اين مساله برايش لحاظ نشود، چه در خواستن فرزند و چه در نپذيرفتن ان ، ايا اين در تعارض با حقوق انساني زن ، از جمله حق اراده و اختيارش نيست ؟ - درصورت مخالفت مرد با فرزندآوري، و قايل نبودن هيچ حقي براي زن ، در صورت تمايل زيادش به بچه دار شدن ، ايا با احساس فطري مادري مخالفت و اين غريزه پاک الهي را سرکوب نکرده ايم ؟ اين مقاله به اثبات حق فرزندآوري زوجه به عنوان يک حق انساني زن ، مي پردازد.
بعضي چون امام خميني (موسوي خميني، ١٤٢٢ق ، ج ٣، ص ٢٨٢)، ايت الله خامنه اي (خامنه اي، ١٤٢٤ق ، ص )، ايت الله موسوي گلپايگاني ( موسوي گلپايگاني، ١٤٠٩ق ، ج ٢، ص ١٧٣) و ايت الله شبيري زنجاني (شبيري زنجاني، ١٤١٩، ج ٤، ص ١٣٤٣) اين حق را به مرد مي دهند و زن براي داشتن اين حق چاره اي جز توافق يا شرط حق فرزندآوري در ضمن عقد ندارد، برخي چون شهيد ثاني (عاملي، ١٤١٣، ج ٧، ص ٦٥ ) و محقق کرکي (کرکي، ١٤١٤، ج ١٢، ص ٥٠٤) و شيخ مفيد (مفيد، ١٤٠٣، ص ٥١٦)، آن را مختص زن مي دانند و عده اي هم چون شيخ طوسي ( طوسي ١٤٠٧ق ، ج ٤، ص ٣٥٩) و ايت الله نوري همداني (نوري همداني، ١٣٨٢، ص ٤١و٤٢) قايل به مشترک بودن اين حق ميان زوجين هستند و نظرشان را با استناد به ادله فقهي بيان مي کنند.