مقایسه اثربخشی مدل درمان پاسخ‌محور و مدل درمان و آموزش کودکان با اختلال اوتیسم و ناتوانی‌های مرتبط با آن با تأکید بر یکپارچگی حسی بر کنش‌های اجرایی دانش‌آموزان با اختلال طیف اوتیسم Journal Article

Writer: نیکوخلق، امیر ؛ نجات، حمید ؛ زنده دل، احمد ؛

Corresponding Author: صفاريان طوسي، محمدرضا ؛

سلامت روان کودک پاییز 1399، دوره هفتم - شماره 3 ، Science-Research (Ministry of Health/ISC (‎12 page(s) - From 292 to 303 )

Keywords: کنش‌های اجرایی اختلال طیف اوتیسم درمان پاسخ‌محور مدل درمان و آموزش کودکان با اختلال اوتیسم و ناتوانی‌های مرتبط با آن therapeutic-educational model for children with autism and related disabilities (TEACCH) Executive Functions Autism Spectrum Disorder (ASD) pivotal response treatment (PRT)

fa en

Abstract:

زمینه و هدف: اختلال طیف اوتیسم، نوعی اختلال عصبی تحولی است که جنبه‌های مختلف تحول کودک را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. نارسایی در کنش‌های اجرایی یکی از نشانه‌های کودکان با اختلال طیف اوتیسم است. هدف این مطالعه مقایسه اثربخشی مدل درمان پاسخ‌محور و مدل درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و ناتوانی‌های مرتبط با آن بر کنش‌های اجرایی دانش‌آموزان با اختلال طیف اوتیسم است. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با دو گروه‌ آزمایش و یک گروه گواه و مرحله پیگیری انجام شد. ۳۶ دانش‌آموز با میزان شدت اختلال اوتیسم متوسط به بالا (۲۱ پسر و ۱۵ دختر) با دامنه سنی ۸ تا ۱۲ سال پس از غربالگری با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به ‌منظور تعدیل حواس ۱۶ جلسه تمرینات مربوط به یکپارچگی حسی را دریافت کردند. سپس به ‌صورت تصادفی در ۱ گروه گواه (۷ پسر و ۵ دختر) و دو گروه آزمایش شامل مدل درمان پاسخ‌محور (۸ پسر و ۴ دختر) و مدل درمانی و آموزشی (۶ پسر و ۶ دختر) جایدهی شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش به مدت ۲۰ جلسه ۴۵ دقیقه‌ای، تحت مداخله قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه رتبه‌بندی رفتاری کنش‌های اجرایی (جیویا، ۲۰۰۰) و پرسشنامه سنجش دامنه اوتیسم (اهلر و گیلبرک، ۱۹۹۳) بودند. از آزمون تحلیل واریانس با تکرار سنجش برای تحلیل نتایج استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل درمان پاسخ‌محور بر مولفه‌های بازداری، تغییر توجه، مهار هیجان، و آغازگری؛ و مدل درمانی و آموزشی بر مولفه‌های سازمان‌دهی مواد، حافظه کاری، نظارت، و برنامه‌ریزی، اثربخشی بیشتری دارند. همچنین نتایج در مرحله پیگیری بعد از دو ماه، پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که مدل درمان پاسخ‌محور باعث تعامل بهتر فرد با محیط و افزایش حرمت ‌خود می‌شود و مدل درمانی و آموزشی، تصویرسازی و ارتباط بیشتر دانش‌آموز با محیط فیزیکی و همچنین تعدیل حواس را فراهم می‌کند.

Background and Purpose: Autism Spectrum Disorder (ASD) is a neurodevelopmental disorder that negatively affects different dimensions of child development. Executive dysfunction is one of the symptoms of ASD. This study aimed at comparing the effectiveness of the pivotal response treatment (PRT) model and the therapeutic-educational model for children with autism and related disabilities (TEACCH) on the executive functions of students with autism spectrum disorder. Method: The present research was a quasi-experimental study with pretest-posttest design including two experimental groups and a control group and follow-up stage. Thirty-six students with ASD of moderate to high level (21 boys and 15 girls) were selected by purposive sampling and received 16 sessions of sensory integration activities for sensory adaptation. Then, they were randomly placed in one control group (7 boys and 5 girls) and two experimental groups (PRT model: 8 boys and 4 girls and TEACCH model: 6 boys and 6 girls). The participants of the experimental group underwent the intervention for twenty sessions of 45 minutes. Behavior Rating Inventory of Executive Function (Gioia, 2000) and Autism Spectrum Screening Questionnaire (Ehlers & Gillberg 1993) were used to collect the data. Results were analyzed by repeated measures analysis of variance. Results: The results showed that the PRT model was more effective on the components of inhibition, attention change, emotional control, and initiation, while the TEACCH model was more effective on the components of material organization, working memory, monitoring, and planning. The results remained constant in the two-month follow-up phase. Conclusion: Results of the present study indicate that PRT model leads to better interaction with the environment and increases the individual self-esteem, while the TEACCH model provides the ground for more visualization and communication with the physical environment as well as for sensory modulation.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: