تحلیل استعاره‌های هستی‌شناختی در «حماسه‌ی آرش» مهرداد اوستا، بر اساس الگوی لیکاف و جانسون Journal Article

Writer: شاه صنم، فرشته ؛ رحیمی، ابوالقاسم ؛ دلبری، حسن ؛

پژوهشنامه ادب حماسی بهار و تابستان 1402 - شماره 35 Ranking A (Azad University/ISC (‎32 page(s) - From 199 to 230 )

Keywords: هستی‌شناختی استعاره‌ی مفهومی مهرداد اوستا شخصیت (تشخیص) حماسه‌ی آرش Epic of Arash Mehrdad Avesta character Conceptual metaphor ontology استعاره استعاری استعاره‌های هستی‌شناختی حماسۀ آرش زبان مفهوم‌سازی لیکاف و جانسون ظرف

fa en

Abstract:

یکی از دستاوردهای زبان‌شناسی شناختی، کشف این حقیقت است که زبان‌ها برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی از استعاره‌های مفهومی بهره می‌برند. براساس دیدگاه لیکاف و جانسون (2003م) استعارۀ مفهومی، با استفاده از حوزۀ مبدأ که حوزه‌ای ملموس است، به توضیح و تبیین حوزۀ مقصد، که مفهومی انتزاعی و غیرملموس است، می‌پردازد.استعاره‌های مفهومی به سه دسته‌ی هستی‌شناختی، جهتی و ساختاری تقسیم شده و استعاره‌های هستی‌شناختی در سه زیرشاخۀ ظرف، شیء/ ماده، شخصیت (تشخیص) جای می‌گیرند. منظومۀ بلند حماسۀ آرش یکی از آثار ارزشمند مهرداد اوستاست که با توجّه به مضمون حماسی خود، بسیاری از مفاهیم انتزاعی را با یاری گرفتن از استعاره‌های مفهومی بیان کرده است. هدف این پژوهش بررسی استعاره‌های هستی‌شناختی در این اثر حماسی، با شیوۀ توصیفی- تحلیلی است. نگارندگان در پی پاسخ به این پرسش که استعاره‌های هستی‌شناختی در حماسۀ آرش چگونه به کار رفته و چه مفاهیمی از طریق این استعاره ملموس شده‌اند، به این نتیجه دست یافته‌اند که شاعر در پی بیان آه و حسرت خود از روزگار نابسامانی که از جنگ بین ایران و توران، به وجود آمده، حوزه‌های مقصدی همچون روزگار، زمانه، حسرت، هراس، بلا و... را با حوزه‌ها‌ی مبدأ ظرف، اشیاء و اشخاص مفهوم‌سازی نموده است. از آن جهت که ذات حماسه با پویایی و تحرّک همراه است، بیشترین مفهوم‌سازی با حوزۀ مبدأ شخصیت (که به مفاهیم انتزاعی، جان و حرکت می‌بخشد) صورت گرفته است.

One of the achievements of cognitive linguistics is the discovery of the fact that languages use conceptual metaphors to make abstract concepts tangible. According to Lakoff and Johnson (2003) , conceptual metaphor uses the domain of origin, which is a tangible domain, to explain the domain of destination, which is an abstract and intangible concept; In fact, the basis of conceptual metaphor is the existence of a category of origin and a category of destination and the creation of a correspondence between them. In this view, conceptual metaphors are divided into three categories: ontological, directional and structural, and ontological metaphors in turn fall into three sub-categories: container, object / matter, personality (discernment). Arash's long epic poem is one of the valuable works of Mehrdad Avesta. According to his epic content, he has expressed many abstract concepts with the help of conceptual metaphors. The purpose of this study is to investigate the ontological metaphors in this epic work in a descriptive-analytical manner. After answering the question of how ontological metaphors were used in Arash's epic and what concepts were tangible through this metaphor, the authors came to the conclusion that the poet sought to express sigh and regret. From the turbulent times that have arisen from the war between Iran and Turan, the conceptualized areas such as times, regrets, fears, calamities, and etc. were expressed with the areas of origin in terms of the vessel, objects and people. Since the essence of the epic is associated with dynamism and mobility, most conceptualization has taken place with the domain of the origin of the character bringing life to abstract concepts.

Machine summary:

(علمی پژوهشی) پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال نوزدهم ، شمارة اول ، پیاپی ٣٥، بهار و تابستان ١٤٠٢، صص ٢٣٠ -١٩٩ تحلیل استعاره های هستیشناختی در «حماسۀ آرش » مهرداد اوستا، بر اساس 1 الگوی لیکاف و جانسون  فرشته شاه صنم دانش جوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران  احمد خواجه ایم استادیار زبان و ادبیات فارسی دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران (نویسندة مسؤول )  ابوالقاسم رحیمی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران  حسن دلبری 1 دانش یار زبان و ادبیات فارسی دانش گاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران تاریخ دریافت : ١٤٠٠/٢/١٢ تاریخ پذیرش : ١٤٠١/١/٢٨ چکیده یکی از دستاوردهای زبان شناسی شناختی، کشف این حقیقت است که زبان ها برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی از استعاره های مفهومی بهره میبرند. جورج لیکاف ١ و مارک جانسون ،٢ دو محقّق برجسته در علوم شناختی، پس از کشف نظام گسترده ای از استعاره ها در زبان روزمرّه و متعارف ، به این نتیجه دست یافتند که استعاره ، آن گونه که در دیدگاه سنّتی مطرح است ، صرفاً امری زبانی و در حدّ واژگان و یک ویژگی سبکی زبان ادبی نیست ، بل که فرایندهای تفکّری و نظام ذهن انسان بر اساس استعاره شکل گرفته و استعاره روشی است که از طریق آن یک حوزه از تجربه در قالب 3 حوزه ای دیگر مفهوم سازی میشود.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: