Abstract:
ایران از معدود کشورهایی است که حدود هفت دهه برنامه‌ریزی توسعه را تجربه کرده است؛ به موازات آغاز برنامه‌ریزی توسعه در ایران، سازمان برنامه تاسیس شده و همواره عهده‌دار این امر در ایران بوده است. در عمل، برنامه‌ریزی توسعه در ایران موفق نبوده و ایران نتوانسته به جرگه کشورهای توسعه‌یافته وارد شود. اندیشمندان مختلف، از مناظر متفاوت این عدم موفقیت برنامه‌های توسعه در ایران را مورد نقد قرار داده‌اند. این تحقیق، نظام برنامه‌ریزی توسعه در ایران را از منظر چارچوب نظری دولت توسعه‌گرا بررسی کرده است. این رویکرد، تاکید ویژه‌ای بر وجود آژانس راهبر به عنوان نهاد متولی توسعه درون یک دولت توسعه‌گرا دارد؛ در این تحقیق امکان‌سنجی این امر بررسی شده است که سازمان برنامه و بودجه از حیث ساختار و ابزارهای در اختیار، آژانس راهبر ایران باشد و اهداف توسعه‌ای مورد نظر دولت توسعه‌گرا را محقق سازد. به صورت کلی اگر چه سازمان برنامه و بودجه، واجد برخی ویژگی‌های مهم در نقش‌آفرینی به عنوان آژانس راهبر است ولی برای انسجام در ابزارها و ارتقای فعالیت سازمان به مثابه نهاد متولی توسعه، نیازمند تغییرات مهم در نظام بوروکراسی و ساختار سازمانی است.
Iran is one of the few countries that has experienced seven decades of development planning; Parallel to the beginning of development planning in Iran, the Plan Organization was established and has always been responsible for this in Iran. In practice, development planning in Iran has not been successful and Iran has not been able to enter the group of developed countries. Different thinkers have criticized this failure of development plans in Iran from different perspectives. This research has studied the development planning system in Iran from the perspective of the developmental state's theoretical framework. This approach has a special emphasis on the existence of the pilot agency as the institution of development custodian within a developmental state; In this research, the feasibility of the Plan and Budget Organization being the pilot agency of Iran in terms of structure and tools and achieving the developmental goals of the developmental state has been investigated. In general, although the Plan and Budget Organization has some important characteristics in playing a role as a pilot agency, but for the coherence of the tools and the promotion of the organization's activity as the institution of development custodian, it needs important changes in the bureaucracy and organizational structure.
Machine summary:
به صورت کلي اگر چه سازمان برنامه و بودجه ، واجد برخي ويژگي هاي مهم در نقش آفريني به عنوان آژانس راهبر است ولي براي انسجام در ابزارها و ارتقاي فعاليت سازمان به مثابه نهاد متولي توسعه ، نيازمند تغييرات مهم در نظام بوروکراسي و ساختار سازماني است .
در اين تحقيق به دنبال آسيب شناسي نظام برنامه ريزي در ايران از منظر رويکرد دولت توسعه گرا خواهيم بود و لذا چالش هاي نظام برنامه ريزي با محوريت سازمان برنامه و بودجه در دستور کار اين پژوهش قرار گرفته است .
لذا بمنظور ارزيابي و آسيب شناسي نظام برنامه ريزي توسعه در ايران با محوريت نقش سازمان برنامه و بوردجه از منظر رويکرد دولت توسعه گرا و چگونگي نقش آفريني آژانس راهبر در ايران لازم است تجربه کشورهاي پيشرو در اين مسير و نيز سابقه تاريخي و نهادي سازمان برنامه و بودجه در ايران مورد توجه قرار گيرد.
لذا در اين بخش تجربه وزارت تجارت بين الملل و صنعت ژاپن ١(MITI)، هيات برنامه ريزي اقتصادي کره جنوبي ٢(EPB) و نيز سابقه تاريخي نقش آفريني سازمان برنامه بودجه در ايران مورد بررسي قرار ميگيرد.
٤-٢- انسجام تصميم گيري اگر چه نظام برنامه ريزي سه بخشي (سياست هاي کلان ، برنامه و بودجه ) با محوريت سازمان برنامه و در همکاري مجمع تشخيص ، مجلس و دستگاه هاي اجرايي انجام ميشود، ليکن بسياري از تصميمات خارج از اين فرايند اتخاذ ميگردد که بر روند توسعه کشور بسيار تاثيرگذار است و نقش آفريني سازمان به مثابه آژانس راهبر را به چالش ميکشد.
(
, 
, 
)
