Abstract:
جنسیّت عاملی طبیعی و واقعیتی انکارناپذیر در ایجاد تفاوت بین مردان و زنان است بنابراین تأکید قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی بر حمایت نظام حقوق کیفری از تساوی حقوق مرد و زن در تقابل با آثار سوء تبعیضات نامتعارف جنسیّتی ضروری است. رویکرد حمایتی سیاست جنایی تقنینی در برخی مواد قانونی موجب تخفیف، تأخیر یا معافیت از اعمال مجازات با محوریت تمایزات جنسیّتی مرد و زن شده است. در مقالۀ پیشروی به روش تحلیلی و توصیفی در برخی جرایم تعیین مجازات‌های مختص مردان یا زنان بزهکار، تخفیف مجازات زنان بزهکار، تشدید مجازات مردان بزهکار در جنایت بر زنان، تخفیف یا گاهاً معافیت انحصاری مردان بزهکار از مجازات، تعیین مجازات‌های خاص به دلیل ارتکاب جنایت بر اعضاء یا منافعی که به جهت خلقت طبیعی مرد یا زن مختص خودشان می‌باشد با هدف واکاوی تأثیر جنسیّت بر مجازات‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. در واکاوی فرضیۀ تحقیق مبنی بر تعیین میزان تأثیر جنسیّت بر مجازات در پرتو تدابیر ضابطه‌مند و منصفانۀ سیاست جنایی تقنینی درمی‌یابیم که در نظام حقوق کیفری ایران قانونگذار با توجه به نقش جنسیّت در بزهکار یا بزه‌دیده سعی در تعدیل مجازات‌ها نموده است. قانون مجازات اسلامی ایران به پیروی از متون جزایی اسلام در راستای تأمین نظم و امنیت عمومی جامعه و نیز احقاق حقوق تضییع شدۀ فردی و جامعوی ناشی از ارتکاب جرم بر نقش جنسیّت در تعیین و اجرای مجازات‌ها تأکید نموده است.
Gender is a natural factor and undeniable fact in making difference between men and women so the effect of national and international laws and regulations in the protection of criminal law system from the equality of men and women’s rights is necessary in contrast with adverse effect of unconventional gender discriminations. The protective approach of legislative criminal policy in some articles caused the reduction, delay or exemption from punishment focused on gender distinctions of men and women. In upcoming article with analytical and descriptive method in some crimes, determination the punishments specific to criminal men or women, reduction of the punishment of criminal women, aggravation of the punishment of criminal men in crimes against women, reduction or sometimes specific exemption of criminal men from punishment, determination of specific punishments because of operation of crimes against the parts of body or interests that specified to men or women for the sake of their natural creation is surveyed by the goal of analysis of the effect of gender on punishment. In analysis of research hypothesis based on the rate of determining the influence of gender on punishment in the field of equitable and regular arrangements of legislative criminal policy, we understand that the legislator by the attention to the role of gender in criminal or victim endeavors to adjust the punishments in criminal law system of Iran.
Machine summary:
قانون مجازات اسلامي ايران به پيروي از متون فقه جزايي اسلام در راستاي تأمين نظم و امنيت عمومي جامعه و نيز احقاق حقوق تضييع شده فردي و جامعوي ناشي از ارتکاب جرم بر نقش جنسّيت در تعيين و اجراي مجازات ها تأکيد نموده است .
جنسّيت به عنوان عاملي تأثيرگذار در تعيين نوع ، ميزان ، کيفّيت اجرا و معافيت از مجازات در انواع جرايم حدود، قصاص ، ديات و تعزيرات در"قانون مجازات اسلامي ١٣٩٢"برمبناي قواعد فقه جزايي اسلام قابل بررسي است .
در تمام مصاديق ارتکابي جرم زنا در اين ماده قانوني مجازات فاعل مذکر اطلاق به اعدام و متأثر از عنصر جنسّيت در نظام حقوق کيفري است .
حد قوادي تأثير جنسّيت در کاهش ميزان مجازات زنان در جرم قوادي نسبت به مردان در صورت تکرار جرم توسط قانونگذار مورد توجه بوده است ؛ ماده ٢٤٣ ق .
" حکم ماده مذکور ناظر به فرضي است که ديه جاني بيشتر از ديه مجنيعليه باشد؛ مانند اينکه مردي زني را به قتل برساند که در صورت ارتکاب جنايت عمدي بايد مجنيعليه يا وليدم قبل از قصاص قاتل ، فاضل ديه را به او بدهند؛ اما اگر جاني مرد غيرمسلمان و مجنيعليه زن مسلمان باشد دراينصورت جاني را بدون پرداخت فاضل ديه قصاص ميکنند.
"حکم ماده مذکور در صورت ارتکاب جنايت توسط مرد غيرمسلمان بر عضو زن غيرمسلمان جاري است ؛ اما اگر مرتکب مرد غيرمسلمان و مجنيعليه زن مسلمان باشد، مرتکب را بدون پرداخت نصف ديه قصاص ميکنند.
(
, 
, 
)
